ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

                         ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ

1.      Το ζύμωμα του χριστόψωμου. Συνήθεια ριζωμένη στους αγρότες και τσοπάνηδες. Για τις νοικοκυρές, έργο θείο, έθιμο καθαρά χριστιανικό. Χριστόψωμο αλλά και ψωμός του Χριστού, Σταυροί, Βλάχες. Το ζύμωμα αποτελεί ιεροτελεστία. Χρησιμοποιούνται ακριβά υλικά, όπως ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα και γαρίφαλο. Στο κέντρο μπαίνει ένα καρύδι ή ένα αβγό συμβολίζοντας τη γονιμότητα. 

                                                            

                                                   
          
      2. Τα 12 αδράχτια. Από τα Χριστούγεννα ώς τα Φώτα μπαίνουν 12 αδράχτια στο τζάκι για να τα βλέπουν οι καλικάντζαροι και να μην κατεβαίνουν από την καπνοδόχο.
                                                                   

3. Οι απαγορευμένες τροφές. Αν δεν θέλετε να βγάλετε… καλόγηρους, τότε από την παραμονή των Χριστουγέννων μέχρι τα Θεοφάνεια -που φεύγουν οι καλικάντζαροι- δεν πρέπει να τρώτε ελιές, φασόλια και σύκα.

4. Το τάισμα της βρύσης. Στην κεντρική Ελλάδα τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων τα κορίτσια πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση  και παίρνουν το αμίλητο νερό. Και με τι «ταΐζουν» τη βρύση; Mα φυσικά, με βούτυρο, τυρί, ψημένο σιτάρι ή κλαδί ελιάς. Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, "κλέβουν νερό" και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιουν όλοι από τ' άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια.
                                                               
                                                          
          
5. Το έθιμο του ροδιού. Την ώρα που αλλάζει ο χρόνος, στην εξώπορτα του σπιτιού πετάνε και σπάνε ένα ρόδι και μπαίνουν μέσα στο σπίτι με το δεξί, κάνοντας ποδαρικό. Ώστε ο καινούριος χρόνος να τα φέρει όλα δεξιά. Το ρόδι είναι σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης.
                                                        
                                                               

6. Ζάχαρη άχνη εναντίον μελιού. Σχεδόν μία εβδομάδα πριν από τα Χριστούγεννα, σε κάθε ελληνικό σπίτι, μπορείτε να μυρίσετε το γαρύφαλλο,την κανέλλα και άλλα μυρωδικά από τις προετοιμασίες στην κουζίνα για τα Μελομακάρονα, τους Κουραμπιέδες, τις Δίπλες και άλλα γλυκά που θα στολίζουν το χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Οι πιατέλες με τα χριστουγεννιάτικα γλυκά, οι ξηροί καρποί, τα πορτοκάλια και τα μανταρίνια είναι μέρος της διακόσμησης των Χριστουγέννων στο ελληνικό σπίτι.Στο παρελθόν τα μελομακάρονα ήταν αποκλειστικά για τα Χριστούγεννα (για να φαγωθούν με τη λήξη της νηστείας) και οι κουραμπιέδες για την Πρωτοχρονιά. Σήμερα ο διαχωρισμός αυτός δεν τηρείται.
                                                     
                                                      
                                           

7. Το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρου και τα κάλαντα. Λέγεται ότι το χριστουγεννιάτικο δέντρο υπήρχε ήδη από την αρχαία Ελλάδα με τα παιδιά να περιφέρονται στους δρόμους με  κλαδιά ελιάς ή δάφνης στολισμένα με καρπούς και άσπρο μαλλί ( ειρεσιώνη), τραγουδώντας αρχαία ελληνικά κάλαντα.  Η λέξη κάλαντα προέρχεται από τη λατινική "calenda", που σημαίνει αρχή του μήνα, νουμηνία και τραγουδιόνταν στην αρχή του μήνα, ενώ διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρήμα «καλώ».
Το έθιμο αυτό προϋπήρχε στην Ελλάδα, αργότερα το πήρε η Ρώμη.

8. Κλωνάρια στο τζάκι. Αλλά και πάντρεμα της φωτιάς. Την παραμονή των Χριστουγέννων σε πολλά μέρη της Ελλάδας «παντρεύουν» τη φωτιά. Ένα ξύλο με θηλυκό όνομα, όπως μια κερασιά, με ένα με αρσενικό όνομα, συνήθως από αγκαθωτά δέντρα, τα οποία, κατά τη λαϊκή αντίληψη, απομακρύνουν δαιμονικά όντα. Στη Θεσσαλία τα κορίτσια βάζουν κλωνάρια κέδρου στο αναμμένο τζάκι και τα αγόρια κλαδιά από αγριοκερασιά. Αυτά συμβολίζουν και τις προσωπικές τους επιθυμίες για την πραγματοποίηση μιας όμορφης ζωής.
                                                        
                                                 

9. Η κοτόσουπα. Αν και τρώμε γαλοπούλα πλέον, την πρωτοχρονιά η συνήθεια ήταν να φτιάχνουν κότα ή «κούρκο» -γνωστή και ως γαλοπούλα- γεμιστό με κάστανα, καρύδια, σταφίδες, κιμά, κρεμμύδι, πιπέρι και μαϊντανό. Στη Θεσσαλία και την Κρήτη διατηρείται ακόμη το έθιμο της κοτόσουπας.

10. Η βασιλόπιτα. Η πίτα που ετοιμάζεται με τον ερχομό του νέου έτους, η βασιλόπιτα, περιέχει ένα φλουρί -κατά προτίμηση χρυσό- το οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, θα φέρει καλή τύχη σ’ αυτόν που θα το βρει. …
11. Στα Γρεβενά ανάβουν μεγάλο κούτσουρο, στη γωνιά από την παραμονή των χριστουγέννων και η φωτιά καίει συνέχεια μέχρι τα Φώτα για να προστατεύει την οικογένεια από τα δαιμονικά".
12. Στη Λήμνο την δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων σφάζουν γουρουνόπουλα και το βράδυ της ίδιας μέρας χορεύουν
13. Το «Χριστόξυλο»
Στα χωριά της βόρειας Ελλάδας, τις παραμονές των Χριστουγέννων ο
νοικοκύρης κάθε σπιτιού ψάχνει στα χωράφια και διαλέγει το πιο όμορφο
και γερό ξύλο από πεύκο ή ελιά και το πάει σπίτι του. Αυτό είναι το
Χριστόξυλο.
Η νοικοκυρά έχει ήδη φροντίσει να καθαρίσει το σπίτι και ιδιαίτερα το
τζάκι με μεγάλη προσοχή, ώστε να μη μείνει ούτε ίχνος από την παλιά
στάχτη. Καθαρίζει ακόμη και την καπνοδόχο του σπιτιού, ώστε να μη
μπορέσουν να κατέβουν οι καλικάντζαροι, τα κακά δαιμόνια, όπως
αναφέρεται στα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα παραμύθια.
Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων , όταν όλη η οικογένεια θα
είναι μαζεμένη γύρω από το τζάκι , ο νοικοκύρης του σπιτιού ανάβει την
καινούρια φωτιά και μπαίνει στην εστία το Χριστόξυλο.
Σύμφωνα με τις παραδόσεις του λαού, καθώς καίγεται το Χριστόξυλο,
ζεσταίνεται ο Χριστός στη φάτνη Του.
Κάθε οικογένεια, προσπαθεί να διατηρήσει αυτή τη φωτιά αναμμένη για όλο
το δωδεκαήμερο των εορτών, από τα Χριστούγεννα, μέχρι τα Φώτα. 

                                        
         
14. «Οι Μωμόγεροι»
Στα χωριά Πλατανιά και Σιταγροί του Νομού Δράμας συναντάμε το έθιμο των
Μωμόγερων, το οποίο προέρχεται από του Πόντιους πρόσφυγες. Η ονομασία
του εθίμου προέρχεται από τις λέξεις μίμος ή μώμος και γέρος και
συνδέεται με τις μιμητικές κινήσεις των πρωταγωνιστών. Αυτοί, φορώντας
τομάρια ζώων - λύκων, τράγων ή άλλων - ή ντυμένοι με στολές ανθρώπων
οπλισμένων με σπαθιά, έχουν τη μορφή γεροντικών προσώπων.
Οι Μωμόγεροι, εμφανίζονται καθ' όλη τη διάρκεια του δωδεκαημέρου των
εορτών, και προσδοκώντας τύχη για τη νέα χρονιά, γυρίζουν σε παρέες
στους δρόμους των χωριών και τραγουδούν τα κάλαντα ή άλλους ευχετικούς
στίχους: «Αρχή κάλαντα και αρχή του χρόνου, πάντα κάλαντα, πάντα του
χρόνου».
Όταν δύο παρέες συναντηθούν, κάνουν ψευτοπόλεμο μεταξύ τους, ώσπου η μία
ομάδα να νικήσει και η άλλη να δηλώσει υποταγή.
Παραλλαγές του ίδιου εθίμου, συναντώνται σε χωριά της Κοζάνης και της
Καστοριάς, με την ονομασία Ραγκουτσάρια. 
                                
                                                       

15.  Στα όμορφα Επτάνησα, ανάμεσα στο Ιόνιο πέλαγος και την Αδριατική θάλασσα, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς το βράδυ οι κάτοικοι κατεβαίνουν στο δρόμο κρατώντας μπουκάλια με κολόνια και ραίνουν ο ένας τον άλλο τραγουδώντας:

"Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς
να σας ειπούμε Χρόνους Πολλούς"

Και η τελευταία ευχή του χρόνου που ανταλλάσσουν είναι "Καλή Αποκοπή" δηλαδή "με το καλό να αποχωριστούμε τον παλιό το χρόνο".
16.  Στις Κυκλάδες θεωρούν καλό οιωνό να φυσάει βοριάς την πρωτοχρονιά. Επίσης θεωρούν καλό σημάδι αν έρθει στην αυλή τους περιστέρι τη μέρα αυτή. Αν όμως πετάξει πάνω από το σπιτικό τους κοράκι τους βάζει σε σκέψεις μελαγχολικές ότι τάχα τους περιμένουν συμφορές.
17.  Σε μερικά χωριά όταν πλένονται το πρωί της Πρωτοχρονιάς αγγίζουν το πρόσωπό τους μ' ένα κομμάτι σίδερο, για να είναι όλο το χρόνο... "σιδερένιοι".
18.  Με την Πρωτοχρονιά είναι συνδεδεμένες και πολλές προλήψεις. Τη μέρα αυτή αποφεύγουν να πληρώνουν χρέος, να δανείσουν λεφτά, να δουλέψουν ή να δώσουν φωτιά. Όλα αυτά ξεκινούν από την προληπτική σκέψη: ό,τι κάνει και πάθει κανείς αυτή τη μέρα θα εξακολουθεί να συμβαίνει όλο το χρόνο

19. Το σκυλοκρέμμυδο. Είναι είδος τεράστιου αυτοφυούς κρεμμυδιού, που στην Κρήτη συμβολίζει τη ζωτική δύναμη της φύσης. Πολλοί κρεμούν ακόμη σκυλοκρέμμυδο στα σπίτια τους για το καλό του χρόνου