Ζωρζ Σαρή: « Και πάλι σχολείο...»

     

       Βιογραφικά στοιχεία:

Πραγματικό όνομα:  Γεωργία Σαρηβαξεβάνη - Καρακώστα

Γέννηση :23 Μαΐου 1925 ,Αθήνα.

Θάνατος : 9 Ιουνίου 2012(87 ετών), Αθήνα

Είδος Τέχνης :Συγγραφέας, ηθοποιός

 Βραβεύσεις: Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου για το μυθιστόρημα Νινέτ (1994)

Έχει γράψει είκοσι μυθιστορήματα, μία νουβέλα, τέσσερα θεατρικά παιδικά έργα και εννιά βιβλία για μικρά παιδιά.

Έργα της: Όταν ο ήλιος, Κόκκινη κλωστή δεμένη, Τα γενέθλια ,Οι νικητές, Τα χέγια ,Ο Θησαυρός της Βαγίας , το Ψέμα, Κρίμα κι άδικο, Ζουμ ,Μια αγάπη για δύο ,O χορός της ζωής,O Κύριός μου ,Η Μαρία και το αδέσποτο, Τα στενά παπούτσια ,Το παραραράδιασμα

Το κείμενο  μας

Πρόκειται για απόσπασμα από το  μυθιστόρημα* Ε.Π. (« Ενωμένες Πάντα»). Είναι αυτοβιογραφικό έργο και αναφέρεται στη σχέση της Σαρή με την επίσης γνωστή συγγραφέα Άλκη Ζέη. Το μυθιστόρημα αυτό διαδραματίζεται λίγο πριν το Β’  παγκόσμιο πόλεμο σε μια σχολή θήλεων. Αναφέρεται σε μια ιδιωτική σχολή, όπου φοιτούν έφηβες κοπέλες γεμάτες ζωντάνια. Παίζουν , γελάνε, κάνουν σκανταλιές, γνωρίζουν ανθρώπους, συνάπτουν γερές φιλίες οι οποίες δοκιμάζονται καθημερινά. Μέσα σε αυτό το σχολείο φοιτούν εσώκλειστες, αλλά και κορίτσια που πηγαινοέρχονται από τα σπίτια τους. Υπάρχουν καλοί, αστείοι και αγαπημένοι καθηγητές, αλλά και αυστηροί, παράλογοι και οπισθοδρομικοί, όπως είναι και η Διευθύντρια της σχολής…

*Χαρακτηριστικά μυθιστορήματος εφηβικής ηλικίας

-         έχει ήρωες αγόρια ή κορίτσια στην εφηβεία

-         χαίρονται τη ζωή και την ξενοιασιά της ηλικίας τους

-         πρώτα ερωτικά σκιρτήματα

-         απομάκρυνση από παιδική αθωότητα

-         έναρξη ωρίμανσης

-         πρώτες απογοητεύσεις και δυσκολίες της ζωής

(εντοπίστε αυτά τα χαρακτηριστικά στο απόσπασμα)

ΚΥΡΙΟ ΜΗΝΥΜΑ: Τα εφηβικά χρόνια είναι ανέμελα. Ανάμεσα στους μαθητές αναπτύσσονται φιλίες. Η εικόνα είναι οικεία και δεν παρουσιάζει διαφορές από τη σύγχρονη εικόνα των μαθητών σε ανάλογες περιστάσεις. Χαρούμενη ατμόσφαιρα, αγάπη και φιλία μεταξύ των κοριτσιών, συμπάθεια προς την καλή καθηγήτρια. Η σχολική ζωή βέβαια διέπεται από πιο αυστηρούς κανόνες σε σχέση με σήμερα.( Κάντε σύγκριση )

Θεματικά κέντρα:

·         Η επιστροφή στο σχολείο μετά τις καλοκαιρινές διακοπές

·         Χαρακτήρες κοριτσιών, φιλίες, εφηβικές ανησυχίες

·         Κοινωνίες συνθήκες, παιδαγωγικές αντιλήψεις

Περιεχόμενο: το απόσπασμα είναι κοινωνικό αφού δείχνει τις σχέσεις των κοριτσιών μεταξύ τους και με τους καθηγητές τους (Διευθύντρια, Δασκάλα)

Τόπος: Αθήνα, σχολείο Θηλέων.

Χρόνος : απροσδιόριστος.  Μπορούμε να εντάξουμε το απόσπασμα σε ένα γενικότερο χρονικό πλαίσιο, δηλαδή την δεκαετία του 40, όταν η συγγραφέας πήγαινε σχολείο. Πιο συγκεκριμένα  το μυθιστόρημα τοποθετείται χρονικά το 1936-1937( 4 Αυγούστου 1936, δικτατορία του Μεταξά ).

Αφήγηση: τριτοπρόσωπη, χρονολογική, γραμμική ( τα γεγονότα αναφέρονται με τη χρονολογική σειρά που διεξάγονται. Υπάρχουν όμως και αναδρομικές αφηγήσεις  π.χ  το πρόσφατο καλοκαίρι,η ανάμνηση από την Αίγινα, η αναφορά στο περιστατικό της αντιγραφής.

Αφηγηματικοί τρόποι:

Διάλογος  που κυριαρχεί και δίνει στο απόσπασμα ζωντάνια, ποικιλία, παραστατικότητα, θεατρικότητα , προσφέρεται για δραματοποίηση). Ο διάλογος επιτρέπει επίσης να διαφανούν οι διαφορές στην κοινωνική θέση και στις αντιλήψεις των κοριτσιών καθώς και η παιδαγωγική μέθοδος της καθηγήτριας.

Αφήγηση που καταλαμβάνει μικρό μέρος του αποσπάσματος.

Περιγραφή που είναι σύντομη και ωραία.

Αφηγητής:  αμέτοχος στην ιστορία (ετεροδιηγητικός). Παντογνώστης: γνωρίζει γεγονότα, τις σκέψεις  και τα βαθύτερα συναισθήματα των προσώπων.  Η αφήγηση γίνεται σε γ' πρόσωπο από έναν μη δραματοποιημένο αφηγητή. Έχουμε αφήγηση χωρίς εστίαση( μηδενική εστίαση). Η μόνη παρεμβολή παρουσιάζεται   όταν η Ζωρζ αποχαιρετά νοερά την αγαπημένη της  φίλη :  ‘’Αντίο Ποζελάκι….’’   

Γλώσσα :είναι απλή δημοτική, καθημερινή. Χρήση ελάχιστης καθαρεύουσας (Πού ;) Ο λόγος είναι απλός και εκφραστικός και το ύφος απλό, φιλικό, παιδικό, ζωηρό και φυσικό και αποδίδει με επιτυχία το στιλ ομιλίας των νεαρών κοριτσιών.

Ύφος: Απλό, ζωηρό, παραστατικό, χιουμοριστικό και στο τέλος λυρικό.

Σχήματα λόγου : χρησιμοποιούνται κυρίως μεταφορές, παρομοιώσεις, επαναλήψεις, ασύνδετο σχήμα και ωραίες εικόνες προσώπων και τοπίων.

Προσωποποιήσεις: ≪Η τάξη γιορτάζει τη χαρά της πρώτης μέρας≫  

Μεταφορές: ≪Μάτια λαμπερά γεμάτα θάλασσες και βουνά, γεμάτα παιχνίδια, γεμάτα τρέλες≫, ≪να προλάβουμε τη θάλασσα λάδι≫, ≪Κι ήταν η πρώτη μέρα στο σχολείο πανηγύρι≫, ≪Στην αυλή μεγάλες και μικρές μαθήτριες έκοβαν βόλτες≫.

Παρομοιώσεις:  ≪Όταν σαν θεά Αθηνά κατέβαινε το λοφάκι≫

Ασύνδετο σχήμα: ≪Αγκαλιές, φιλιά, γέλια, φωνές≫, ≪Η Πόπη στο Λουτράκι, η Τίλδα στη Γλυφάδα, ≪Θα τα έγραφε όλα, για την καφασωτή παράγκα …από τον ψηλό βράχο»

Επαναλήψεις: ≪ήταν όμορφη, πιο όμορφη από πέρσι≫, ≪Πιστεύω

πως φέτος θα πούμε πολλά, πιο πολλά από πέρσι≫.

Εικόνες: ≪-Ε, και να βλέπατε τον πύργο των παππούδων μου!…με είκοσι τέσσερις λαμπτήρες≫,  ≪Αδύνατη, μικροκαμωμένη…Ομορφούλα≫

Υπερβολή: «έγινε χαλασμός από τα πολλά χειροκροτήματα»

Αντίθεση: «μεγάλες και μικρές μαθήτριες»

Ενότητες

1η ενότητα, §1-8 ≪Η τάξη γιορτάζει…στο σχολείο πανηγύρι≫: Η επιστροφή στο σχολείο, η χαρά για το ξανασμίξιμο και οι καλοκαιρινές εντυπώσεις.

2η ενότητα, §9-11 ≪Όταν μπήκε στην τάξη …είχε διαλέξει Το θέμα!≫: Το σχολικό πρόγραμμα ξεκινά και δίνεται το θέμα της πρώτης έκθεσης.

3η ενότητα, §12-13 ≪Πριν ακόμη χτυπήσει…που φτερούγιζαν γύρω τους≫: Η Ζωρζ σκέφτεται πώς θα περιγράψει όλα όσα έζησε το καλοκαίρι.

Τα πρόσωπα

Οι μαθήτριες της τάξης: ανήκουν στην εύπορη κοινωνική τάξη (όλες πήγαν  διακοπές το καλοκαίρι σε ακριβά θέρετρα και ξενοδοχεία, φοιτούν εκείνη τη δύσκολη εποχή εσωτερικές σε ιδιωτικό σχολείο). Είναι όλες μία παρέα, παρόλο που διαφέρουν οι συνθήκες της ζωής της καθεμιάς. Είναι αυθόρμητες, γεμάτες ενθουσιασμό , εκδηλώνουν τις φιλικές τους διαθέσεις μέσα στην εορταστική ατμόσφαιρα της επιστροφής στο σχολείο, υποδέχονται φιλικά τη νέα συμμαθήτριά τους. Οι σχέσεις μεταξύ τους είναι στενές και κυριαρχούν  η χαρά, το κέφι, η συγκίνηση, η ανεμελιά, η νοσταλγία και η αισιοδοξία. Τη χαρούμενη αυτή διάθεση την εκδηλώνουν με:  αγκαλιές, φιλιά, γέλια, φωνές, χειροκροτήματα, ανταλλαγή καλοκαιρινών αναμνήσεων, εμπειριών, μυστικών. Νιώθουν όμως και στενοχώρια για τις συμμαθήτριες που δε θα είναι φέτος μαζί τους στο σχολείο. Τα κορίτσια είναι δεμένα μεταξύ τους αν και δεν λείπουν κάποιες ανταγωνιστικές ή τυπικές και αδιάφορες σχέσεις που ίσως κρύβουν κάποια αντιπάθεια. Δείχνουν τον απαιτούμενο σεβασμό στην διευθύντριά τους την Κυρία Ερασμία αλλά τα αισθήματά τους προς αυτήν είναι άχρωμα και άτονα. Υποδέχονται όμως με ενθουσιασμό την αγαπημένη καθηγήτριά τους. Μεταξύ της τελευταίας και των μαθητριών έχει αναπτυχθεί μία ιδιαίτερη οικειότητα και αγάπη.

 Στις συζητήσεις των μαθητριών και στην αφήγηση μπορούμε να εντοπίσουμε κάποια κοινωνικά θέματα που αφορούν το θεσμό της οικογένειας. Υπήρχαν και τότε:

-         διαλυμένες οικογένειες (Αθηνούλα)

-         φτωχιές, πολύτεκνες οικογένειες που συχνά αναγκάζονται να δώσουν τα παιδιά τους για υιοθεσία (Μίνα)

-         κάποια παιδιά εγκαταλείπουν το σχολείο για να εργαστούν (Ποζέλι)

(η φοίτηση στο Γυμνάσιο δεν ήταν τότε υποχρεωτική)

Η Ζωρζ Σαρή:  Είναι το βασικό πρόσωπο του μυθιστορήματος. Αποχαιρετά με συγκίνηση μια φίλη, το Ποζελάκι. Αρχίζει να μιλά με ενθουσιασμό για παλαιότερες διακοπές της στη Βαγία. Παρουσιάζεται αυθόρμητη, ξέγνοιαστη, ομιλητική και διαθέτει ζωηρή φαντασία. Θέλει να γράψει την καλύτερη έκθεση , όταν η καθηγήτριά τους τούς αναθέτει να γράψουν την πρώτη έκθεση. Αισθάνεται ακόμα τύψεις για την αντιγραφή που έκανε την προηγούμενη χρονιά. Παρουσιάζεται ρομαντική, αγαπά τη θάλασσα, είναι τίμια και ειλικρινής.

Άλλες μαθήτριες:

Λίλη: είναι  υπεροπτική, εγωίστρια και ψυχρή.

Κική:  φαντασμένη και επιδειξιομανής.

 Άλμπα: εσωστρεφής, λιγομίλητη,  ντροπαλή.

Η καθηγήτρια:  Η δεσποινίς Κλάρα εμφανίζεται προσιτή, απλή ,φιλική και αγαπητή στις μαθήτριες. Μιλάει με οικειότητα στα κορίτσια γι’αυτό είναι αξιαγάπητη. Αυτή η διαπροσωπική σχέση με τις μαθήτριές της είναι προχωρημένη  για εκείνη την εποχή της αυστηρότητας . Είναι αφοσιωμένη στη δουλειά της και υπεύθυνη , θέτει στόχους και προγραμματίζει από την αρχή της χρονιάς το μάθημά της αφού από την πρώτη κιόλας ώρα αναθέτει εργασία στις μαθήτριες.  Έχει απαιτήσεις από τις μαθήτριές της. Πρόκειται για μία χαρισματική εκπαιδευτικό.  Είναι ευγενική καθώς καλωσορίζει τη νέα μαθήτρια.

Η κυρία Ερασμία Δελαπόρτα (η διευθύντρια): Φαίνεται τυπική, απρόσωπη, με αυστηρή συμπεριφορά. Δείχνει ψυχρή, ηθελημένα απόμακρη για να προκαλεί σεβασμό αλλά και φόβο  και έχει υιοθετήσει συντηρητική συμπεριφορά. Είναι λακωνική καθώς περιορίζεται σε σύντομες ανακοινώσεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ:  1) Συγκρίνετε τις εμπειρίες αγοριών και κοριτσιών εκείνης της εποχής με τις δικές σας. Βρείτε και φωτογραφικό υλικό.

2) Περιγράψτε τη διάθεσή σας και τα συναισθήματά σας την πρώτη μέρα της επιστροφής σας στο σχολείο.

3) Ποιος αφηγηματικός τρόπος κυριαρχεί στο απόσπασμα και πώς επιδρά στον αναγνώστη αυτή η επιλογή;

ΠΗΓΕΣ: http://www.slideshare.net/patmaria92/ss-24416368

 http://www.3gymagni.gr/index.php/sxoleio/b-taxi/neoelliniki-logotexnia-b/item/971-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CE%AC%CE%BB%CE%B9-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CE%BF

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1692,5422/  

   http://2stav-glossa.blogspot.gr/2013/09/blog-post_12.html

                                           

http://gym-evsch-n-smyrn.att.sch.gr/stuedents/ergasies2012-13/ergasia-neoel-logotexnia-a3.pdf

https://nanalexandr.files.wordpress.com/.../cebaceb1ceb9-cf80ceb1cebbc..

Και προσωπικές σημειώσεις...

Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ " Ο Μικρός Πρίγκιπας"

                                                           

Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΚΑΙ Η ΑΛΕΠΟΥ

 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
  Το κείμενο είναι απόσπασμα από τη νουβέλα* του Σαιντ - Εξυπερύ “Ο μικρός πρίγκιπας”, που γράφτηκε το 1943 και κυκλοφόρησε το 1948 μετά το θάνατο του. `Εχει μορφή παραμυθιού και η υπόθεση του είναι φανταστική. `Οπως στα παραμύθια έτσι κι εδώ τα ζώα και τα λουλούδια σκέφτονται, αισθάνονται και μιλούν.
   Το έργο μεταφράστηκε στα ελληνικά από το Στρατή Τσίρκα, ο οποίος χρησιμοποιεί απλή γλώσσα χωρίς περιττές και περίτεχνες φράσεις. Ο διάλογος κυριαρχεί στο απόσπασμα αυτό και οι σκέψεις του συγγραφέα μπαίνουν στο στόμα του μικρού πρίγκιπα και της αλεπούς. `Ολη η υπόθεση διαδραματίζεται μέσα από τη διαρκή προσωποποίηση της αλεπούς και των λουλουδιών.
  Το περιεχόμενο  είναι συμβολικό- αλληγορικό – φιλοσοφικό και αφορά  τις ανθρώπινες σχέσεις.’Εχει στοιχεία αυτοβιογραφικά καθώς ο συγγραφέας είναι εξόριστος στην Αμερική εξαιτίας του Β’ παγκοσμιου πολέμου και μοιάζει με τον πρίγκιπα που και αυτός βρίσκεται στη γη, πολύ μακριά από τον πλανήτη του. Η πλοκή και τα θέματα διαπλέκονται με χαρακτηριστικά γεγονότα  της ζωής του συγγραφέα. Πίσω από αυτόν το φανταστικό κόσμο που πλάθει ο συγγραφέας, κρύβεται ένας μεγάλος προβληματισμός για τον άνθρωπο, τις αξίες, τους στόχους, το ρόλο του στη ζωή και τα συναισθήματά του. Τα θέματα κρύβουν σύμβολα και αναδεικνύουν τη δύναμη της αγάπης και την αξία της ειρήνης. Όλα αυτά έχουν άμεση σχέση με την αγωνία του συγγραφέα για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκεια του οποίου γράφτηκε το συγκεκριμένο βιβλίο.
 Η περιγραφή  είναι απλή, λυρική και γλαφυρή όπως στα παραμύθια. Μπορούμε να εντοπίσουμε και άλλα στοιχεία του κειμένου που θυμίζουν παραμύθι όπως ο ψυχαγωγικός σκοπός του , οι εξωπραγματικές  και υπερφυσικές υποστάσεις όπως η αλεπού που διαθέτει την ικανότητα του λόγου, ο πρίγκιπας που προέρχεται από άλλο πλανήτη κλπ και η απροσδιοριστία του τόπου και του χρόνου ( γεγονός που προσδίδει διαχρονικότητα στα διδάγματα του έργου). Επιπλέον υπάρχει περιπέτεια, γρήγορος ρυθμός, διάλογος που προωθεί την εξέλιξη, η γλώσσα είναι απλή και κατανοητή ενώ είναι έντονα το στοιχείο του διδακτισμού και κυριαρχούν η προσωποποίηση, οι συμβολισμοί και  η αλληγορία. Ταυτόχρονα όμως το έργο διαφοροποιείται από τα παραμύθια στα ακόλουθα σημεία: Η έκτασή του είναι μεγάλη, γνωρίζουμε το δημιουργό ενώ στα παραμύθια μας είναι άγνωστος, το κείμενο περιέχει βαθυστόχαστες αναλύσεις και υψηλά νοήματα, ενώ παρουσιάζει μία αλεπού όχι πονηρή όπως την γνωρίζουμε από τη λαϊκή μας παράδοση αλλά σοφή, με στοχαστική διάθεση και ανθρωπιά. Τέλος παραβιάζεται η γραμμική οργάνωση του χρόνου.  Ο «Μικρός Πρίγκιπας» ανήκει στην κατηγορία του έντεχνου παραμυθιού και όχι του παραδοσιακού.
  Ο χρόνος εξελίσσεται γραμμικά, με εξαίρεση δύο αναδρομικές αφηγήσεις και μια πρόδρομη υποθετική αφήγηση στα λόγια του μικρού πρίγκηπα. Στα λόγια της αλεπούς παρατηρείται η χρήση της θαμιστικής αφήγησης.

  Ύφος-γλώσσα : Η  γραφή είναι συμβολική για τις ανθρώπινες σχέσεις και το ύφος είναι απλό, λυρικό-ποιητικό και γλαφυρό  στα σημεία που στοχάζεται. Το απόσπασμα περιέχει βαθιά στοχαστικότητα η οποία δεν εκδηλώνεται με φραστικές εξάρσεις, αλλά υποκρύπτεται στην παιδική αθωότητα του μικρού πρίγκιπα και στο ήρεμο αλλά στοχαστικό ύφος της αλεπούς.  Οι χρόνοι που κυριαρχούν είναι ο ενεστώτας και ο αόριστος.

*  νουβέλα: ένα από τα τρία βασικά είδη της αφηγηματικής πεζογραφίας(μαζί με το διήγημα και το μυθιστόρημα) Ως προς την έκταση τοποθετείται ανάμεσα στα δύο προηγούμενα.Εξιστορεί κυρίως γεγονότα της εποχής κατά την οποία γράφτηκε.Ο συγγραφέας ρίχνει το βάρος στην ηθογράφηση και την ψυχογράφηση των χαρακτήρων, αλλά δεν εμβαθύνει εξίσου στην πλοκή.


 ΝΟΗΜΑ
Πρόκειται για φανταστική υπόθεση στην οποία ο συγγραφέας πέφτει με το αεροπλάνο του* -που έχει πάθει βλάβη- στην έρημο. Εκεί συναντά ένα ασυνήθιστο παιδί (το Μικρό Πρίγκιπα),που κατά έναν παράξενο τρόπο είχε προσγειωθεί στο ίδιο σημείο, γνωρίζονται και γίνονται φίλοι. Ο αφηγητής μαθαίνει πολλά από τον καινούργιο του φίλο: τις περιπλανήσεις του σε άλλους πλανήτες, τις συναντήσεις του και τα συμπεράσματά του.Και ο μικρός Πρίγκηπας μαθαίνει για την αξία της αγάπης. Η ιστορία του βιβλίου ολοκληρώνεται με την επιστροφή του Μικρού Πρίγκιπα στον πλανήτη του, κοντά στο τριαντάφυλλό του. Στον επίλογο, ο συγγραφέας εκφράζει το μεγάλο κενό που νιώθει από τη φυγή του μικρού πρωταγωνιστή.
*ο συγγραφέας είχε στη ζωή του ένα παρόμοιο ατύχημα, το 1935 όταν χάθηκε με τους συνεργάτες του στην έρημο της Λιβύης και μετά από τρεις μέρες περιπλάνηση μεταφέρθηκαν στο Κάιρο από ένα καραβάνι.


Ανάλυση
   Στο απόσπασμα ο μικρός πρίγκιπας ψάχνει την αλήθεια , περιπλανιέται στους πλανήτες και φτάνοντας στη γη ανακαλύπτει  ένα τριανταφυλλόκηπο και ξαφνικά καταλαβαίνει ότι το λουλούδι του που τόσο αγαπούσε και με το οποίο είχε συνδεθεί, δεν είναι μοναδικό. Πικραίνεται όταν ανακαλύπτει πως υπάρχουν χιλιάδες άλλα τέτοια. Τότε εμφανίζεται η αλεπού την οποία προσκαλεί για να παίξουν. Αυτή αρνείται λέγοντας πως δεν την έχουν ημερώσει. Ο μικρός πρίγκιπας ζητά και μαθαίνει τι σημαίνει ημέρωμα και ότι μ’ αυτό, με τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ των δύο - αυτού που ημερώνεται και αυτού που ημερώνει - μπορεί ν’ αλλάξει η ζωή τους. Η αλεπού, λοιπόν, ζητά από το μικρό πρίγκιπα να την ημερώσει και του εξηγεί πως μ’ αυτό τον τρόπο η σχέση τους θα είναι ιδιαίτερη. Δεν θα τρέχει η αλεπού να φύγει σαν ακούει το περπάτημα του, αλλά αντίθετα η συνάντηση τους θα είναι σαν μια μουσική και θα της προκαλεί μεγάλη χαρά.
   Τότε ο μικρός πρίγκιπας αντιλαμβάνεται τι ήταν αυτό που τον συνέδεε με το τριαντάφυλλο του και ότι ήταν πράγματι μοναδικό. `Ετσι αρχίζει το ημέρωμα της αλεπούς με το μικρό πρίγκιπα. Συναντούνται και την άλλη μέρα και η αλεπού εκφράζει την ανείπωτη χαρά η οποία την πλημμυρίζει πριν και κατά τις συναντήσεις τους.
   Ο μικρός πρίγκιπας είναι τώρα σίγουρος για το τι μπορεί να προσφέρει ένας δεσμός. Πηγαίνει λοιπόν στα τριαντάφυλλα και ξεκάθαρα τους λεει πως δεν έχουν τίποτε το ιδιαίτερο, πως είναι άδεια και μάταια γιατί κανείς δεν τα είχε ημερώσει. Ενώ το δικό του τριαντάφυλλο είναι ξεχωριστό, είναι μοναδικό, γιατί πολλά τους δένουν μαζί. Έτσι ο μικρός πρίγκιπας έμαθε από την αλεπού πως ό,τι αγαπάμε βαθιά , αυτό είναι μοναδικό. Η ψυχική επαφή είναι αυτό που κάνει κάθετι μοναδικό. Αποκτιέται όμως σιγά σιγά και υπομονετικά. Όπως ημέρωσε την ίδια και την έκανε ευτυχισμένη. Συνεπώς ευτυχισμένος είναι αυτός που προσφέρει αγάπη και παίρνει αγάπη.
    Μετά απ’ αυτά ξαναγυρίζει στην αλεπού, η οποία του αποκαλύπτει πλέον το μυστικό της : “Μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά. Την ουσία δεν την βλέπουν τα μάτια”. Την ουσία την βλέπουν μόνο τα μάτια της ψυχής. Αυτή η σημαντική ικανότητα θα μας βοηθήσει να δούμε την πραγματική ομορφιά ακόμη και στα πιο συνηθισμένα πράγματα.Το μάθημα που δίνει η αλεπού, «να βλέπεις με την καρδιά», αλλάζει τον τρόπο σκέψης του Μικρού Πρίγκιπα και είναι πλέον έτοιμος να σταματήσει τις περιπλανήσεις του και να επιστρέψει στον πλανήτη και στο λουλούδι του. Ο μικρός πρίγκιπας κράτησε βαθιά μέσα του αυτό το μυστικό σα φυλαχτό.
       Μια άλλη πτυχή του μαθήματος της αλεπούς προς το Μικρό Πρίγκιπα είναι το θέμα της φιλίας και ο τρόπος με τον οποίο κτίζεται.Η διαδικασία αυτή αφορά το «ημέρωμα» και η αλεπού εξηγεί στο Μικρό Πρίγκιπα τα στοιχεία που πρέπει να την χαρακτηρίζουν. Μια φιλία δημιουργείται μέσα από την καλή διάθεση, την αγάπη, την αφοσίωση, την ειλικρίνεια, την εμπιστοσύνη, την κατανόηση και την υπευθυνότητα απέναντι στον άλλο. Τέλος, για να αναπτυχθεί η φιλία θα πρέπει να επενδυθεί χρόνος και ενέργεια (υπομονή, σιωπή, προσήλωση, ακρίβεια, συνέπεια, προσμονή). Ο δεσμός που έχει αναπτύξει ο Μικρός Πρίγκιπας με το τριαντάφυλλό του αποτελεί το παράδειγμα μιας σχέσης ζωής. Το μάθημα από την αλεπού βοήθησε το Μικρό Πρίγκιπα να συνειδητοποιήσει πόσο σημαντική είναι η φιλία του με το τριαντάφυλλο με αποτέλεσμα να αποφασίσει να γυρίσει πίσω κοντά του. Γνωρίζει ότι το τριαντάφυλλό του δεν έχει την επιθυμητή συμπεριφορά, αλλά αντιλαμβάνεται ότι αυτό που έχει σημασία είναι αυτό που εσύ προσφέρεις και όχι το αντάλλαγμα που θα σου δοθεί.

    Οι φίλοι είναι μοναδικοί στον κόσμο όπως μοναδικό είναι και οτιδήποτε με το οποίο δημιουργούμε δεσμούς. Μοναδικά πράγματα στον κόσμο είναι αυτά που έχουν για μας σημασία. Ακόμα και ανάμεσα σε άλλα όμοια, εμείς μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε χρησιμοποιώντας την καρδιά μας, τους δεσμούς που έχουμε αναπτύξει μαζί τους. Το τριαντάφυλλο του Μικρού Πρίγκιπα διαφέρει από όλα τα άλλα αν και είναι όμοιο με χιλιάδες άλλα. Αυτό που το κάνει ξεχωριστό είναι ο δεσμός που έχει δημιουργήσει με το Μικρό Πρίγκιπα.

    Η σημασία της φιλίας για τη ζωή όλων των ανθρώπων είναι πολύ μεγάλη. Αυτό το μήνυμα μπορούμε να το εντοπίσουμε σε διάφορα σημεία του βιβλίου. Χαρακτηριστική φράση αποτελούν τα λόγια της αλεπούς προς το Μικρό Πρίγκιπα ότι «...Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ’ αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους». Τα λόγια αυτά είναι συγκλονιστικά και εκφράζουν σε μεγάλο βαθμό τις ανθρώπινες σχέσεις στη σύγχρονη κοινωνία: την ποσοτικοποίηση των πάντων, την εμπορευματοποίηση, τον καταναλωτισμό, τη διάθεση του εύκολου πλουτισμού, την ευκολία των ηλεκτρονικών φίλων… Η ζωή χωρίς φίλους είναι «μονότονη» όπως λέει η αλεπού και γι’ αυτό η ζωή του Μικρού Πρίγκιπα ήταν γεμάτη μελαγχολία πριν εμφανιστεί το λουλούδι στον πλανήτη του.



ΘΕΜΑΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ:
• η  σημασία της προσωπικής επαφής με τους ανθρώπους και τα πράγματα
• Το «ημέρωμα» : η καλλιέργεια μιας συναισθηματικής σχέσης.
• Η κοινωνικοποίηση και η συναισθηματική ωρίμανση του παιδιού.
• Οι συμβολισμοί που κρύβονται πίσω από τους αφηγηματικούς ρόλους

ΔΟΜΗ
1η Ενότητα: “`Ετυχε όμως … στο γρασίδι, έκλαψε”.  Η απογοήτευση του μικρού πρίγκιπα
2η Ενότητα: “Τότε είναι που παρουσιάστηκε … διακοπές”.  Η εξημέρωση της αλεπούς
3η Ενότητα: “`Ετσι ο μικρός πρίγκιπας … για να το θυμάται”.  Το μυστικό της αλεπούς

 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ
Η κεντρική ιδέα του κειμένου είναι τα βαθιά αισθήματα που αναπτύσσονται μεταξύ δύο προσώπων ως αποτέλεσμα της γνωριμίας και του ιδιαίτερου δεσμού που συνάπτουν. Τα βαθιά αυτά αισθήματα είναι η αμοιβαία αγάπη και ο αμοιβαίος σεβασμός, καθώς και η εκτίμηση και η συμπάθεια που αισθάνεται ο ένας για τον άλλο.

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
Αφηγητής: αμέτοχος στην ιστορία ( ετεροδιηγητικός – παντογνώστης)
Εστίαση: μηδενική ( ο αφηγητής ξέρει περισσότερα από τα πρόσωπα)
Οπτική γωνία: εξωτερική ( αφηγείται σε τρίτο πρόσωπο, είναι έξω από την ιστορία).
Αφηγηματικοί τρόποι:     Κυρίαρχος ο διάλογος που προσφέρει ποικιλία, ζωντάνια, θεατρικότητα, παραστατικότητα,  ενώ υπάρχουν και  περιγραφή, αφήγηση, εσωτερικός μονόλογος, ελεύθερος πλάγιος λόγος για τις σκέψεις του μικρού πρίγκηπα


ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ
Προσωποποιήσεις: ≪Είμαστε τριαντάφυλλα, είπαν τα τριαντάφυλλα≫,  ≪Το λουλούδι του του είχε πει πως ήταν ένα μονάκριβο σ’ ολόκληρο το σύμπαν≫
Μεταφορές:  ≪ να φορέσω στην καρδιά μου τα καλά της≫, « βαθιά λύπη τον γέμισε» , «είσαστε άδεια», « με την καρδιά βλέπεις καλά».
Παρομοιώσεις:  ≪ η ζωή μου θα είναι σαν ηλιόλουστη≫, ≪θα με κάνει να βγαίνω έξω απ’ τη φωλιά μου, σαν μια μουσική≫
Επαναλήψεις: ≪-Τι πάει να πει ≪ημερώσει≫;≫, ≪-Τι πάει να πει ≪ημερώσει≫;≫, ≪Και δε σ’ έχω ανάγκη. Μήτε κι εσύ μ’ έχεις ανάγκη≫, ≪Για μένα εσύ θα είσαι μοναδικός στον κόσμο. Για σένα εγώ θα είμαι μοναδική στον κόσμο≫, ≪Είσαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό σου…- Είμαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό μου…≫.
Εικόνες: ≪Βλέπεις εκεί κάτω τα χωράφια με το στάρι;» «Εσύ όμως έχεις μαλλιά χρώμα χρυσαφένιο ≫ (οπτικές), ≪θα μ’ αρέσει ν’ ακούω τον άνεμο μέσα στα στάχυα≫ (ακουστική).
Αντιθέσεις: ≪Νόμιζα πως ήμουν πλούσιος, γιατί είχα δικό μου ένα μοναδικό στον κόσμο λουλούδι≫ - ≪και να που δεν έχω παρά ένα κοινό τριαντάφυλλο≫,  ≪Ήταν μια αλεπού όμοια μ’ εκατό χιλιάδες άλλες≫ - ≪τώρα είναι μοναδική στον κόσμο≫,  ≪μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά≫ - ≪Την ουσία δεν τη βλέπουν τα μάτια≫.



                                                         

ΟΙ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΣΤΟΝ «ΜΙΚΡΟ ΠΡΙΓΚΗΠΑ»

Αφηγητής (Συγγραφέας)
  Αφηγητής είναι ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος αφηγείται την ιστορία έξι χρόνια μετά «τη συνάντησή του» με το Μικρό Πρίγκιπα. Στόχος του είναι να παρουσιάσει μέσα από την ιστορία αυτή τη φιλία που αναπτύχθηκε μεταξύ τους καθώς και τα όσα έμαθε από αυτόν.

Μικρός Πρίγκηπας
  Είναι  ο κεντρικός ήρωας του παραμυθιού, αγνοεί και ζητά να μάθει, γι’ αυτό, θέτει συνεχώς ερωτήσεις. Χαρακτηρίζεται από αθωότητα. Ο διάλογος με την αλεπού τον κάνει συναισθηματικά ώριμο.
  Παραπλανημένος , όπως ο σύγχρονος άνθρωπος που θεωρεί πως μοναδικό γι’αυτόν είναι κάθε υλικό αγαθό που δεν έχει κανένας άλλος. Άρα λειτουργεί εγωιστικά. Ο μικρός πρίγκιπας όμως είναι παιδί και η αγνότητα της ψυχής του του δημιουργεί μία τάση φιλομάθειας και ειλικρίνειας. Ψάχνει την αλήθεια και συμβολίζει  τον άνθρωπο που περιπλανιέται για να γνωρίσει τον κόσμο ( « γυρεύω τους ανθρώπους») και να ψάξει τις κρυφές αλήθειες που δίνουν νόημα στην ανθρώπινη ύπαρξη (την ουσία των πραγμάτων). Πρόκειται για κάθε νέο άνθρωπο που ζητά να ανακαλύψει τη ζωή και την αγάπη. Το ταξίδι του συμβολίζει το «ταξίδι» όλων μας μέχρι να πάρουμε τις απαντήσεις σε όσα μας απασχολούν και να κατασταλάξουμε δημιουργώντας αξίες σταθερές μέσα από τις εμπειρίες μας
  Ικανοποιείται με το μάθημα της αλεπούς και νιώθει πραγματικά ευτυχισμένος όταν ανακαλύπτει την αθέατη μέχρι τότε ουσία της αγάπης. Αυτό που κάνει τον Μικρό Πρίγκιπα να ξεχωρίζει είναι η ικανότητά του να αγαπά στον υπέρτατο βαθμό. Η συνειδητοποίηση αυτής της αγάπης που κρύβει για το τριαντάφυλλό του, δίνει νόημα στη ζωή του. Ο Μικρός Πρίγκιπας έχει υπερφυσικά χαρακτηριστικά και ως σύμβολο αντιπροσωπεύει μέσα από την παιδικότητά του, την αθωότητα και την αγάπη.Πέρα όμως από την παιδική του αφέλεια παρουσιάζεται πολύ ώριμος ασκώντας κριτική σε όσους συναντά είτε στους αστεροειδείς είτε στη Γη.

Αλεπού
   Η αλεπού παρουσιάζεται ξαφνικά όταν ο Μικρός Πρίγκιπας βρίσκεται στον τριανταφυλλόκηπο. Είναι από την αρχή πολύ φιλική με το Μικρό Πρίγκιπα. Του ζητά πολύ ευγενικά να την «ημερώσει» και η ίδια αναλαμβάνει τόσο το ρόλο του «εκπαιδευόμενου» όσο και το ρόλο του «εκπαιδευτή». Συμβολίζει την εξυπνάδα , την ανθρώπινη σοφία αλλά και την κρυφή ελπίδα του ανθρώπου να ξεφύγει από κάθε τι πονηρό και πανούργο όπως είναι τυπικά ο χαρακτήρας κάθε αλεπούς.Πράγματι η αλεπού του Εξυπερύ αντιπροσωπεύει τους ανθρώπους που δίνουν αγάπη χωρίς ανταλλάγματα και εγωισμούς. Η ίδια εξηγεί στο μικρό πρίγκιπα την αξία των συναισθημάτων. Μαθαίνει στο μικρό πρίγκιπα ότι η ανθρώπινη ευτυχία βρίσκεται στην αναμονή του αγαπημένου προσώπου και στη φροντίδα γι’ αυτό.Τονίζει τη σημασία της συναισθηματικής επαφής και την αξία της φιλίας. Με την επιμονή και τη σοφία της η αλεπού βοηθάει το μικρό πρίγκιπα να κοινωνικοποιηθεί και να μάθει να ζει με άλλους, παίρνοντας χαρά μέσα από την επαφή με τα αγαπημένα του πρόσωπα. Έτσι, χάρη στην αλεπού, ο πρίγκιπας περνάει από: την άγνοια  στη γνώση, τη μοναχική ζωή στη συντροφικότητα , από την ανευθυνότητα στην υπευθυνότητα, από την ανωριμότητα στη συναισθηματική ωριμότητα. Η σχέση που αναπτύσσει η αλεπού με το Μικρό Πρίγκιπα δεν έχει στοιχεία συμφέροντος και αποτελεί πρότυπο για όλες τις ανθρώπινες σχέσεις. Ο τρόπος ζωής και σκέψης της αλεπούς είναι αντίθετος από του σύγχρονου ανθρώπου και η ίδια θεωρεί ότι οι άνθρωποι πρέπει να συνδέονται με βαθιά αγάπη και ψυχική επαφή για να είναι ευτυχισμένοι. Χρησιμοποιώντας τις γνώσεις και την εμπειρία της οδηγεί βήμα βήμα τον πρίγκιπα στην ενηλικίωση και κοινωνικοποίησή του.

Τριαντάφυλλο
   Τα τριαντάφυλλα συμβολίζουν την ομορφιά, που αρχικά μας γοητεύει, αλλά δεν είναι δυνατή από μόνη της να μας συγκινήσει, γιατί δεν την έχουμε κάνει δική μας, δεν την έχουμε ημερώσει. Το ένα και μοναδικό τριαντάφυλλο του μικρού πρίγκιπα συμβολίζει την ομορφιά εκείνη που μας συγκινεί προσωπικά πιο πολύ απ’ όλες, το αγαπημένο μας πρόσωπο με το οποίο μας δένουν ξεχωριστές στιγμές και κοινές εμπειρίες
  Η παρουσία του μοναδικού τριαντάφυλλου σε ολόκληρο το έργο είναι πολύ σημαντική αν και παρουσιάζεται μόνο σε μερικές σελίδες. Ο εγωιστικός του χαρακτήρας με τις παραξενιές και τις απαιτήσεις οδηγούν το Μικρό Πρίγκιπα στην απόφαση να εγκαταλείψει τον πλανήτη του και να περιπλανηθεί στο σύμπαν. Ταυτόχρονα, η νοσταλγία του μικρού πρίγκιπα για το δικό του, «μοναδικό» τριαντάφυλλο,είναι η αιτία της επιθυμίας του για επιστροφή. Η επιλογή του λουλουδιού να είναι τριαντάφυλλο ίσως να συνδέεται και με το συμβολισμό του ως το λουλούδι της αγάπης. Αυτό το λουλούδι έχει ανθρώπινα χαρακτηριστικά: μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα (ομορφιά αλλά και αγκάθια). Με σημείο αναφοράς το λουλούδι, ο μικρός πρίγκιπας αντιλαμβάνεται ότι «την ουσία δεν την βλέπουν τα μάτια» και ότι η αγάπη στηρίζεται στην υπευθυνότητα για τον άλλο.
`Οταν ο μικρός πρίγκιπας πρωτοαντίκρισε τα χιλιάδες τριαντάφυλλα του τριανταφυλλόκηπου δάκρυσε γιατί κυριεύθηκε από βαθιά πίκρα και απογοήτευση. Νόμιζε πως το δικό του τριαντάφυλλο ήταν μοναδικό, ξεχωριστό. Ξαφνικά ανακάλυψε πως υπάρχουν χιλιάδες άλλα σαν και αυτό. Το τριαντάφυλλο του για το οποίο ήταν περήφανος ήταν ένα κοινό λουλούδι.
Η απογοήτευση του όμως θα μετατραπεί σε χαρά όταν αργότερα θα μάθει ότι καθετί είναι μοναδικό όταν το γνωρίσουμε καλύτερα, όταν αναπτύξουμε δεσμούς μ’ αυτό και ανθίσει η αγάπη.
Τα πολλά τριαντάφυλλα που αντικρύζει ο Μικρός Πρίγκιπας και κλονίζουν το συναισθηματικό δεσμό με το δικό του τριαντάφυλλο,  συμβολίζουν όλους τους ανθρώπους γύρω μας οι οποίοι φαίνονται ίδιοι και αδιάφοροι. Αυτός που ξεχωρίζει ανάμεσά τους είναι ο φίλος μας που η μοναδικότητά του συμβολίζεται από το τριαντάφυλλο στον πλανήτη του Μικρού Πρίγκιπα. («Αφού είναι αυτό που έβαλα κάτω από τη γυάλα.
 Αφού είναι αυτό που προστάτεψα με το παραβάν. Αφού είναι αυτό που του σκότωσα τις κάμπιες (εκτός από τις δυο ή τρεις, για να γίνουν πεταλούδες). Αφού είναι αυτό που τ' άκουσα να παραπονιέται ή να κομπάζει ή καμιά φορά και να σωπαίνει. Αφού είναι αυτό το δικό μου τριαντάφυλλο.») Ο φίλος μας, το δικό μας «τριαντάφυλλο» , είναι αυτός με τον οποίο σταδιακά διαμορφώσαμε μία στενή σχέση αγάπης και ψυχικής επικοινωνίας. Αυτά τα στοιχεία είναι που τον κάνουν να διαφέρει από τους υπόλοιπους ανθρώπους, από τα υπόλοιπα «τριαντάφυλλα». Η αγάπη νοηματοδοτεί τις σχέσεις και χαρίζει τη μοναδικότητα στην ύπαρξη του ανθρώπου. Μέσω αυτής της υπέροχης οδού πραγματώνεται η ευτυχία.

Το ημέρωμα: Σημαίνει « να δημιουργείς δεσμούς» όπως εξηγεί η αλεπού. Πρόκειται για τη μύηση στους κανόνες και στην ομορφιά της κοινωνικής ζωής. Χρειάζεται υπομονή και μέθοδο γιατί είναι η σταδιακή προσέγγιση κάποιου και η γνωριμία με αυτόν.(« Ο καιρός που έχασες για το τριαντάφυλλό σου είναι που το κάνει να έχει τόση σημασία»). Το ημέρωμα οδηγεί στην πραγματική φιλία χωρίς ιδιοτέλεια αποτελεί την προϋπόθεσή της. Πριν το ημέρωμα, όλα φαίνονται ίδια,  όλα «τα τριαντάφυλλα» είναι πανομοιότυπα δηλαδή όλοι οι άνθρωποι φαίνονται ίδιοι, η ζωή είναι βαρετή και χωρίς νόημα.  Μετά το ημέρωμα, νιώθεις απόλυτη ανάγκη για τον άλλο και είναι πια για σένα μοναδικός στον κόσμο.( «Αν όμως με ημερώσεις, ο ένας θα έχει την ανάγκη του άλλου. Για μένα εσύ θα είσαι μοναδικός στον κόσμο. Για σένα εγώ θα είμαι μοναδική στον κόσμο...»). Η ζωή αποκτά νόημα και ομορφιά.(« Αν με ημερώσεις όμως, η ζωή μου θα είναι σαν ηλιόλουστη.») Όταν ημερώσεις κάποιον, γίνεσαι υπεύθυνος γι’ αυτόν.  («Απ' εδώ κι εμπρός θα είσαι για πάντα υπεύθυνος για εκείνο που έχεις ημερώσει. Είσαι υπεύθυνος για το τριαντάφυλλό σου..»). Αυτό είναι και το μυστικό της αλεπούς. Ημερώνω σημαίνει δημιουργώ δεσμούς. Η φιλική σχέση είναι  μία εσωτερική , ψυχική ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία , για ουσιαστική επαφή, για στενούς και ακλόνητους  δεσμούς. ( «γυρεύω τους ανθρώπους»).

« Οι άνθρωποι έχουν τουφέκια» : άγρια δραστηριότητα του ανθρώπου, ο πόλεμος ( ο ίδιος ο συγγραφέας είναι θύμα του πολέμου). Ο άνθρωπος είναι εχθρός της αλεπούς. Αυτό δεν την εμποδίζει όμως να επιζητήσει τη φιλία του πρίγκιπα. Πανανθρώπινο αντιπολεμικό μήνυμα: κανείς δεν είναι πραγματικά εχθρός κανενός, οι ανθρώπινες σχέσεις μπορούν να δομηθούν ακόμα και ανάμεσα σε προαιώνιους εχθρούς που στερεότυπα , προκαταλήψεις , ρατσισμός και πεπαλαιωμένες διχόνοιες τους εμπόδιζαν μέχρι τώρα να δημιουργήσουν δεσμούς. Για παράδειγμα μία φιλία μεταξύ ενός Τούρκου και ενός Έλληνα, ενός ντόπιου και ενός ξένου, ενός λογικού και ενός «αλαφροϊσκιωτου».
« Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ' αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους.» Υπαινιγμός στην απληστία του ανθρώπου και την αλλοτρίωσή του, που πιστεύει ότι όλα μπορεί να τα αγοράσει ακόμα και τη φιλία.

Έρημος
Η επιλογή του σκηνικού στη γη συνδέεται με την περιπέτεια του συγγραφέα στην έρημο της Λιβύης μετά την πτώση του αεροπλάνου του. Η απόφαση του να υιοθετήσει το σκηνικό αυτό μπορεί να συνδέεται άμεσα με τα μηνύματα που θέλει να μεταδώσει στους αναγνώστες.Η έρημος μπορεί να συμβολίζει την κυριαρχία της μοναξιάς. Σε τέτοιες  στιγμές η ζωή αποκτά μουντά και μονότονα χρώματα και αναζητούμε τη χαρά όπως ακριβώς αναζητούμε το νερό στην έρημο. Η σωτηρία έρχεται μόνο μέσα από την αναζήτηση του ίδιου μας του εαυτού. Αν πετύχουμε σ’ αυτήν την αναζήτηση, τότε θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε έξω από την έρημο της ψυχής μας.



                                                                             Η ΦΙΛΙΑ

                                                     

                                 
  Είναι το αποτέλεσμα του ημερώματος. Τα βασικά της γνωρίσματα, όπως προκύπτουν από το κείμενο, είναι:
α. η μοναδικότητα
β. ο ισχυρός ψυχικός δεσμός
γ. η αφοσίωση
δ. η αυτοθυσία
ε. η ευθύνη
  Η αλεπού περιγράφει τη δυσάρεστη κατάσταση του σύγχρονου ανθρώπου, όσον αφορά τη φιλία: οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν φίλους.
    Στις σημερινές κοινωνίες των μεγαλουπόλεων οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν πια ουσιαστικά μεταξύ τους και δε συνδέονται με δεσμούς φιλίας λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής, της έλλειψης ελεύθερου χρόνου και της καχυποψίας. Σήμερα κυριαρχεί η πίστη στα υλικά αγαθά που παραμερίζει την ανάγκη για βαθιά ψυχική επαφή. Αν η φιλία ήταν υλικό αγαθό ίσως ήταν ευκολότερο να αποκτηθεί. Γι’αυτό με ειρωνική, πικρή και σαρκαστική διάθεση διαπιστώνει: «« Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τ' αγοράζουν όλα έτοιμα στα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους.»

 Ποιος θεωρείται καλός φίλος; Ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά του ;
1. Να είναι μοναδικός για εμάς: « εσύ θα είσαι μοναδικός στον κόσμο»
2. Ο συναισθηματικός δεσμός: ο ένας έχει την ανάγκη του άλλου ( ψυχική επαφή).
3. Πλήρης αφοσίωση: όπως περιποιήθηκε το τριαντάφυλλό του ο πρίγκιπας. Ίσως χρειαστεί να αυτοθυσιαστεί ( δεν μπορεί κανείς να πεθάνει για το χατήρι σας).
4. Είμαστε πάντα υπεύθυνοι για την πορεία των φίλων μας: Τους σκεφτόμαστε και τους νοιαζόμαστε («θα είσαι υπεύθυνος για εκείνο που έχεις ημερώσει»)
5. Το αποτέλεσμα της φιλίας: χωρίς φιλία η ζωή είναι μονότονη. Η φιλία προσφέρει χαρά, ομορφιά στη ζωή, αγωνία, λαχτάρα, ικανοποίηση, πληρότητα.
Το μυστικό της αλεπούς (≪μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά- Την ουσία δεν τη βλέπουν τα μάτια≫.)
-          το αποκαλύπτει στο μικρό πρίγκιπα τη στιγμή του αποχωρισμού τους
-          μόνο με την καρδιά, δηλαδή την αγάπη, μπορούμε να πλησιάσουμε κάποιον, να τον γνωρίσουμε και να γίνουμε φίλοι
-          με τα μάτια και γενικότερα απλά τις αισθήσεις, δεν μπορούμε να γνωρίσουμε την πραγματικότητα
-          την αληθινή ουσία των πραγμάτων τη γνωρίζουμε με την ψυχή
-          μόνο με την καρδιά μπορείς να αγαπήσεις αληθινά
-          ο χρόνος που αφιερώνει κανείς για να φροντίσει και να γνωρίσει το αγαπημένο πρόσωπο είναι αυτός που το κάνει μοναδικό
 Είναι σημαντικό λοιπόν  να αντιλαμβάνεται κανείς τα πράγματα γύρω του με την καρδιά και την ψυχή, χωρίς να παρασύρεται από όσα απλά βλέπει. Η δυνατότητα να βλέπει κανείς πέρα από την ύλη , πέρα από τα δεδομένα, αποτελεί για το συγγραφέα σημαντικό στοιχείο της ζωής των ανθρώπων. Τα πράγματα που αξίζουν βρίσκονται κρυμμένα και επειδή οι άνθρωποι έχουν εμπιστοσύνη στο τι βλέπουν, αυτό τους οδηγεί σε λανθασμένα  συμπεράσματα. Αυτή η σημαντική ικανότητα θα μας βοηθήσει να δούμε την πραγματική ομορφιά ακόμη και στα πιο συνηθισμένα πράγματα.




 Αγάπα για να ζήσεις, ζήσε για ν’ αγαπάς (Δ. Σολωμός)

 Σκύψε μες το βιβλίο σου μη ζητάς
προβλήματα, ρωτήματα, όλα να τα καταλάβεις.
μόνο την καρδιά σου να ρωτάς μην παύεις (Κ. Παλαμάς)

Φράνσις Μπέικον: Για τη φιλία

«Οι φιλίες στον κόσμο είναι ελάχιστες, και ακόμα λιγότερες ανάμεσα σε ίσους, και συνήθως υπερεκτιμώνται.

Όταν υπάρχει, είναι ανάμεσα σε ανώτερο και κατώτερο, που κατανοούν ο ένας τη θέση του άλλου… Ένα από τα κύρια ευεργετήματα της φιλίας είναι ότι καταπραΰνει την καρδιά και εκτονώνει την υπερπλήρωση και το ξεχείλισμα της που προκαλούνται από τα κάθε είδους πάθη».

Ο φίλος είναι βασικά ένας άνθρωπος στον οποίο μπορούμε να μιλήσουμε. «Εκείνοι που θέλουν φίλους για να ανοιχθούν σ’ αυτούς κατασπαράζουν την ίδια την καρδιά τους… Όταν οι σκέψεις κάποιου τον βαραίνουν, το πνεύμα και η ικανότητα του να κατανοεί οξύνονται, και μπορεί να αναλύσει την κατάσταση με την επικοινωνία και τη συζήτηση με έναν άλλο. Εκφράζει τις σκέψεις του πιο εύκολα. Τις τακτοποιεί πιο καλά. Παρατηρεί πως ακούγονται όταν μετατραπούν σε λέξεις και τελικά γίνεται σοφότερος από ότι ήταν. Περισσότερο βοηθάει σε αυτό μιας ώρας συζήτηση παρά ο στοχασμός μιας ολόκληρης μέρας» (Περί ακολούθων και φίλων)· (Περί φιλίας).

Will Durant, Η περιπέτεια της φιλοσοφίας

Πηγή: axia-logou.blogspot.com

ΠΗΓΕΣ: http://pierfilologia.blogspot.gr/2014/04/blog-post_1900.html
http://www.3gymagni.gr/index.php/sxoleio/b-taxi/neoelliniki-logotexnia-b/item/1019-%CE%BF-%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%82-%CF%80%CF%81%CE%AF%CE%B3%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%8D
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/229/1692,5423/
http://1dim-agrin.ait.sch.gr/edidaskalia/pluginfile.php/96/mod_page/content/6/O_MIKROS_PRIGKIPAS_ebook_Downloaded_from_eBooks4Greeks.gr.pdf ή http://www.24grammata.com/wp-content/uploads/2011/05/A.-Saint-Exup%C3%A9ry-O-Mikros-Prigkipas.pdf
http://el.padlet.com/matoula1974/ljzmt91x9oa5
http://www.pi.ac.cy/pi/files/yap/anakoinoseis/logotexnia/G_A_O_Mikros_pringipas.pdf
http://www.odyssey.com.cy/main/default.aspx?tabID=138&itemID=1061&mid=927
http://alexgger.blogspot.gr/2013/05/blog-post_29.html
και προσωπικές σημειώσεις.

Υ.Γ:  Για τα φιλαράκια των φοιτητικών χρόνων, που φέτος συμπληρώνουμε 25 χρόνια «ημερώματος». Βλέποντας μόνο με την καρδιά...

Μαρία Ιορδανίδου " Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας"

Μαρία Ιορδανίδου
Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας

Εισαγωγικά: Το απόσπασμα προέρχεται από το μυθιστόρημα της Μ. Ιορδανίδου «Η αυλή μας» ,στο οποίο η συγγραφέας μας περιγράφει σκηνές από τη ζωή στη σύγχρονη τσιμεντούπολη. Το μυθιστόρημα είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικό.

Θεματικά κέντρα: - η απρόσωπη ζωή στις πολυκατοικίες των μεγάλων αστικών κέντρων.

-          Προβλήµατα από τη συγκατοίκηση πολλών οικογενειών στις σύγχρονες πολυκατοικίες

-          Εργαζόµενες µητέρες µε παιδιά - Οι δυσκολίες στην ανατροφή και στη διαπαιδαγώγηση τους.

Χώρος: πολυκατοικία, ίσως στην Αθήνα

Χρόνος: απροσδιόριστος.( πρόκειται μάλλον για τη δεκαετία του ’70)

Περιεχόμενο: κοινωνικό.

Ενότητες - Ανάλυση

1η ενότητα («Ζούμε στην εποχή… που κρέμεται στον τοίχο»): η τυποποιημένη κατασκευή των διαμερισμάτων και ο ομοιόμορφος τρόπος ζωής των ενοίκων.

 Στην πρώτη ενότητα θίγεται το θέμα της ασφυκτικής ζωής σε ένα διαμέρισμα. Τα σύγχρονα διαμερίσματα μοιάζουν με κλουβιά, χωρίς φως, χωρίς παράθυρα. Αυλές δεν υπάρχουν, μόνο ακάλυπτοι χώροι , συνήθως ανήλιαγοι. Τα διαμερίσματα είναι στενάχωρα και απρόσωπα, βαρετά, αποπνικτικά, απωθητικά και τελικά θλιβερά. Τα μακρόστενα μπαλκόνια τους παρομοιάζονται εύστοχα στο κείμενο με κατάστρωμα βαποριού. Τα δωμάτια είναι τόσο μικρά που μοιάζουν διάδρομοι. Η αυλή της μονοκατοικίας αντικαταστάθηκε από τα μπαλκόνια. Η ζωή σε αυτά τα ανήλιαγα, τσιμεντένια κλουβιά είναι ασφυκτική. Δεν μπορεί η νοικοκυρά να φροντίσει τη διαρρύθμιση του σπιτιού της, αφού όλα είναι προσχεδιασμένα από τον εργολάβο.Η διακόσμηση είναι προαποφασισμένη συνεπώς το προσωπικό στοιχείο απουσιάζει. Η έλλειψη χώρου έκανε τους εργολάβους να αξιοποιήσουν όλες τις γωνιές του διαμερίσματος. Έτσι από την αρχή έχει οριστεί η θέση για κάθε έπιπλο και χρηστικό αντικείμενο του σπιτιού. Τα παραδείγματα του ομοιόμορφου και στενάχωρου αυτού τρόπου ζωής στο κείμενο, στην πρώτη ενότητα, είναι πολλά. Η νοικοκυρά έχασε το δικαίωμα να φτιάξει τη γωνιά της. Αυτό για τη συγγραφέα- αφηγήτρια, που είναι Κωνσταντινοπολίτισσα, έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού οι Πολίτισσες είναι «βασίλισσες»  του σπιτιού τους. Με ειρωνικό τρόπο η αφηγήτρια μας δείχνει πως οι άνθρωποι έχασαν την ελευθερία τους. Όπως θα διαπιστώσουμε στη συνέχεια του αποσπάσματος, αυτές οι τυποποιημένες κατοικίες επηρεάζουν αρνητικά τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Αυτή η ισοπεδωτική οµοιοµορφία, σε συνδυασµό και µε το φόβο, που εµπνέει η ανωνυµία της συγκατοίκησης στην πολυκατοικία, οδηγούν τους ανθρώπους στην αποξένωση και στην εσωστρέφεια.

2η ενότητα («Αλλάζουν οι καιροί… μας χωρίζει ένας τοίχος»): Η ζωή των ενοίκων και οι σχέσεις μεταξύ τους.

   Στη δεύτερη ενότητα μας παρουσιάζει κάποια άλλα προβλήματα που δημιουργούνται από τη συμβίωση πολλών ενοίκων στην πολυκατοικία. Στην ισοπεδωτική ομοιομορφία των διαμερισμάτων, που ανάφερε πριν, έρχεται να προστεθεί ο φόβος, που κάνει τους ανθρώπους ψυχρούς (αγγλοπρεπείς). Η ανωνυμία της συγκατοίκησης οδηγεί στην αποξένωση, στην εσωστρέφεια, στις απρόσωπες σχέσεις. Χαρακτηριστικά λέει η αφηγήτρια «έχασαν οι ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους» και εννοεί πως έχασαν τις παραδοσιακές αξίες της φιλίας, της φιλοξενίας, της συμπόνιας, της ευγένειας, της αλληλεγγύης. Αυτές τις αρετές η Πολίτισσα αφηγήτρια τις έχει συνδυασμένες με τη φύση του Έλληνα. Τώρα απογοητευμένη διαπιστώνει πως χάθηκαν και οι άνθρωποι συμπεριφέρονται με εσωστρέφεια, φόβο, είναι τυπικοί, δεν ανοίγουν τα σπίτια και τις καρδιές τους, είναι καχύποπτοι, αδιάφοροι («ρινοκερίτις»), αντικοινωνικοί. Πολλές φορές δεν γνωρίζονται μεταξύ τους.

  Ακόμη αναφέρεται σε άλλα χαρακτηριστικά προβλήματα της ζωής στις πολυκατοικίες, όπως είναι η ενόχληση από τους θορύβους και τις συζητήσεις των γειτόνων. Οι τοίχοι των διαμερισμάτων είναι τόσο λεπτοί ώστε οι ένοικοι γνωρίζουν τις φωνές και τις συνήθειες των γειτόνων τους. Έτσι συχνά η προσωπική ζωή των ενοίκων απασχολεί το γείτονα, ο οποίος άθελα του την παρακολουθεί και κατά κάποιον τρόπο συμπάσχει.

«Έχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους»

Ρωμιοσύνη: ο Ελληνισμός, η ελληνική ψυχή, το φρόνημα και τα ιδανικά του ελληνικούέθνους και εδώ ο τρόπος συμπεριφοράς των Ελλήνων που περικλείει τις παραδοσιακές αρετές που αναφέρθηκαν παραπάνω δηλαδή  τη φιλοξενία, την αλληλεγγύη, τη φιλία, την ψυχική ευγένεια, τη συμπόνια.Άλλωστε με αυτές τις αρετές μεγάλωσε όταν ζούσε στην Κωνσταντινούπολη, όπου οι γείτονες γνωρίζονταν μεταξύ τους, αντάλλασσαν επισκέψεις και μοιράζονταν τις χαρές και τις λύπες, είναι γεμάτες με εικόνες από βεγγέρες, γιορτές, μουσαφιριά και τραπεζώματα» Τώρα όμως στην Αθήνα διαπιστώνει μια άλλη κοινωνική πραγματικότητα. Οι άνθρωποι έχουν υιοθετήσει ξενικές συνήθειες. Έχουν γίνει τυπικοί κι εσωστρεφείς. Δεν ανοίγουν τα σπίτια τους και τις καρδιές τους. Έτσι στη θέση των παραδοσιακών αξιών έχει μπει η καχυποψία, η αδιαφορία, ο φόβος, η αντικοινωνικότητα.

Οι ένοικοι των πολυκατοικιών πολλές φορές δε γνωρίζονται. Γι αυτό λοιπόν η αφηγήτριακαταλήγει ότι έχασαν οι ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους δηλαδή την ελληνική τους φυσιογνωμία, αφού αλλοτριώθηκαν από τα ξενικά πρότυπα. (αλλοτρίωση: αποξένωση του ανθρώπου από τη φύση, από τον άλλο άνθρωπο και από τον ίδιο του τον εαυτό).

( Η παράγραφος στην οποία συναντούμε αυτή την πρόταση, είναι υποδειγματική ως προς τη δομή της – θεματική πρόταση, λεπτομέρειες , κατακλείδα).

3η ενότητα (« Από το λουτροκαμπινέ… και ησυχάσαμε»): Η καταπιεστική συμπεριφορά της  μητέρας του διπλανού διαμερίσματος και η έντονη αντίδραση του παιδιού.

   Στην τελευταία ενότητα η αφηγήτρια αναφέρεται σε μια οικογένεια που ζει στο διπλανό διαμέρισμα. Η αφηγήτρια άθελά της παρακολουθεί τη σχέση της γυναίκας του διπλανού διαμερίσματος με τη μικρή της κόρη. Η εργαζόμενη μητέρα συμπεριφέρεται υστερικά στο παιδί της και το παιδί αντιδρά νευρωτικά και τρομαγμένα. Η μητέρα κουρασμένη από τη δουλειά και αγχωμένη δεν ξέρει πώς να διαπαιδαγωγήσει το μικρό παιδί, του φέρεται εξουσιαστικά και αντιπαιδαγωγικά.Αντιλαμβανόμαστε πόσο πιεστική είναι η ζωή των μεγάλων που ξεσπούν στα παιδιά τους και δεν ξέρουν πώς να τα μεγαλώσουν. Οι αντιδράσεις του παιδιού είναι νευρικές και δείχνουν πως το επηρεάζει αρνητικά αυτή η στάση της μητέρας του. Η αξιοπρέπεια του μικρού παιδιού έχει πληγωθεί και για να αμυνθεί αρνείται να φάει. Έτσι εκδικείται για το ξύλο και την εγκατάλειψη. (η μητέρα είχε πάει διακοπές με τον πατέρα αφήνοντας το παιδί στη γιαγιά του) Η  αφηγήτρια παρακολουθεί τη σκηνή και προβληματίζεται. Αντιδρά και αρχικά επεμβαίνει διακριτικά και ευγενικά, συμβουλεύοντας την μητέρα να συμπεριφέρεται με ηρεμία στο παιδί της και να του δίνει πρωτοβουλίες .Η μητέρα όμως δεν δέχθηκε την παρατήρηση. Όταν  η μητέρα απείλησε να μπατσίσει το παιδί η  αφηγήτρια οργίστηκε. Η δυναμική στάση της δείχνει άτομο σκεπτόμενο, με ευαισθησία, καλλιέργεια, πείρα και καλοπροαίρετη διάθεση. Πονάει για το παιδί και εξοργίζεται με τη μητέρα, μια εργαζόμενη που δεν μπόρεσε να βρει την ισορροπία ανάμεσα στους πολλαπλούς της ρόλους. Η γνώση και διαίσθησή της την οδηγούν στο συμπέρασμα ότι έχει πληγωθεί η αξιοπρέπεια του παιδιού, το οποίο χρησιμοποιεί ως άμυνα απέναντι στη μητέρα του την άρνηση του φαγητού. Η αφηγήτρια γνωρίζει προφανώς τη λειτουργία της παιδικής ψυχής. O δραματικός ενεστώτας δίνει ζωντάνια στην αφήγηση καθώς  τα γεγονότα  παρουσιάζονται  σαν να συμβαίνουν μπροστά στον αναγνώστη.

  Η φράση « έχουν την αξιοπρέπειά τους τα παιδιά» σε συνδυασμό με το γαλλικό ρητό συνοψίζουν τις θέσεις της συγγραφέως και αφηγήτριας για τα δικαιώματα και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Τα παιδιά έχουν κι αυτά δικαιώματα και χρειάζονται σωστή διαπαιδαγώγηση. Χρειάζονται αγάπη, στοργή, υπομονή.

Χαρακτηρισμός προσώπων

  Αφηγήτρια: είναι μια γυναίκα μεγάλης ηλικίας που δεν αντέχει την ασφυκτική ζωή στο διαμέρισμα. Από την αρχή του αποσπάσματος φαίνεται η απογοήτευση, η δυσφορία της και αυτό το εκφράζει με την ειρωνική στάση της  στην πρώτη ενότητα. Νοιώθει εγκλωβισμένη, δεν μπορεί να έχει τη δική της γωνιά. Ακόμη απογοητεύεται από την ψυχρότητα, το φόβο και την αποξένωση στις πολυκατοικίες. Προβληματίζεται και απορεί που οι Έλληνες έχασαν τις παραδοσιακές τους αξίες. Παρακολουθεί, άθελα της τις ζωές των άλλων. Από την παρέμβασή της στη σκηνή της μητέρας και του παιδιού, φαίνεται πως νοιάζεται, είναι ευαίσθητη, αξιοπρεπής, σκεπτόμενη, καλοπροαίρετη και  προβληματισμένη. Δεν αποδέχεται τη βία. Προβληματίζεται, αγωνιά για την τύχη του παιδιού. Αντιδρά αρχικά ήρεμα κι έπειτα οργισμένα. («Ναι, πραγματικά τρελάθηκα»).

 Μητέρα: υστερική, βίαιη, αγχωτική, εξουσιαστική. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η αγχωτική εργασία, το πιεστικό ωράριο, την έχουν κάνει να μη διαπαιδαγωγεί σωστά το παιδί, να του φέρεται άσχημα. Χάνει τον έλεγχο και αντιδρά άσχημα.

Αφηγηματικά στοιχεία και τεχνικές

  Αφηγητής: η αφηγήτρια είναι ομοδιηγητική, δραματοποιημένη- συμμετέχει στη δράση. Είναι ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας που αφηγείται. Αυτό φαίνεται και από το πρόσωπο στο οποίο γίνεται η αφήγηση, δηλαδή σε α΄ ενικό ( πρωτοπρόσωπη αφήγηση και εσωτερική εστίαση). Μιλάει για τον εαυτό της, αυτή είναι η πρωταγωνίστρια. Άλλωστε έχει στοιχεία αυτοβιογραφικά  που μας κάνουν να ταυτίζουμε την αφηγήτρια με τη συγγραφέα.

  Αφηγηματικοί τρόποι: στο απόσπασμα εναλλάσσονται η αφήγηση με το διάλογο και έτσι το κείμενο γίνεται πιο ζωντανό και παραστατικό. Παρατηρούμε κι ένα σχόλιο της αφηγήτριας («Αλλάζουν οι καιροί…τη ρωμιοσύνη τους»).

Σχήματα λόγου:

Παρομοίωση: «Θυμίζει κατάστρωμα βαποριού», «μοιάζει διάδρομος», «Στέκεται μπροστά

σου σαν κολόνα πάγου»

Μεταφορά: «Εκεί που θα κουρνιάσει (η νοικοκυρά)

Προσωποποίηση: «να αφουγκραστεί την ανάσα του σπιτιού της»

Ειρωνεία: «Εσωτερικά τα λένε τώρα τα διαμερίσματα που δε βλέπουν στο δρόμο…», «μπαλκόνι που ζώνει την πολυκατοικία ένα γύρο και θυμίζει κατάστρωμα» «η κάθε κάμαρα… διάδρομος», «Πως επιπλώνεται… της μόδας», «Η απόσταση… στον τοίχο». Η αφηγήτρια ειρωνεύεται τον ομοιόμορφο και τυποποιημένο τρόπο ζωής στα σύγχρονα διαμερίσματα, την τυποποιημένη διάταξη των επίπλων, που δεν αφήνουν την νοικοκυρά να ανασάνει και να φτιάξει το χώρο της.

  Αξιοπρόσεκτα είναι και τα γνωμικά: «Αλλάζουν οι καιροί, αλλάζουν οι άνθρωποι», «Έχουν την αξιοπρέπεια τους τα παιδιά».

Γλώσσα:   Παρατηρούμε αμεσότητα προφορικού λόγου και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται είναι απλό, καθημερινό. Οι λέξεις είναι απλές, καθημερινές, όχι μόνο στα διαλογικά μέρη, αλλά και στα αφηγηματικά. ( « είναι όλο μπαλκονόπορτες, την κόχη της, να πιει το καφεδάκι της, να μην κουτουλήσεις, τα μούτρα, αγουροξυπνημένο, το μπικ-μπικ του αυτοκινήτου, θα σε μπατσίσω, με τραβοκοπά, πάω να πιάσω την πόρτα τους με τις κλωτσιές, έγινε πετσί και κόκαλο κλπ.» )

Συμπέρασμα-μήνυμα: « όσο πλησιάζουν οι στέγες των σπιτιών, τόσο απομακρύνονται οι καρδιές των ανθρώπων». Η ζωή στις πολυκατοικίες είναι απάνθρωπη. Αυτό οδηγεί στην ψυχική απομάκρυνση των ανθρώπων μεταξύ τους, την αλλαγή στην συμπεριφορά τους, τις απρόσωπες σχέσεις , την αδιαφορία.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής στις πολυκατοικίες. Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα κατοικούν σε αστικά κέντρα και μέσα σε πολυκατοικίες, οι οποίες έφεραν μεγάλες αλλαγές στον τρόπο ζωής των ανθρώπων και δημιούργησαν πολλά προβλήματα στις διαπροσωπικές  τους σχέσεις. Πρώτα πρώτα αντέστρεψαν ριζικά τη φυσιολογική μορφή της συμβίωσης. Έτσι, αντί οι άνθρωποι να ζουν ο ένας δίπλα στον άλλον, οριζόντια, συγκατοικούν ο ένας πάνω από τον άλλον (κάθετα), μετέωροι, και μέσα στα τσιμέντα. Τα περισσότερα διαμερίσματα είναι μικρά σαν κλουβιά και πολλά από αυτά ανήλιαγα και σκοτεινά, σαν φυλακές. Η έννοια «γειτονιά» κοντεύει να χαθεί, δεν υπάρχουν αυλές ούτε αλάνες, για να παίξουν τα παιδιά, και το φυσικό περιβάλλον έχει σχεδόν περιοριστεί σε μερικές θλιβερές γλάστρες στα μπαλκόνια.

  Όμως το κυριότερο είναι ότι οι άνθρωποι έχουν χάσει την ελευθερία τους,γιατί η συμπεριφορά τους καθορίζεται από κανόνες τους οποίους είναι υποχρεωμένοι να τηρούν, όπως, για παράδειγμα, στο ωράριο της θέρμανσης ή στις ώρες κοινής ησυχίας. Ακόμα, μέσα σε μια πολυκατοικία όλοι έχουν παράπονα: οι κάτω από τους επάνω, γιατί θορυβούν όσοι δεν έχουν παιδιά, από τα παιδιά των άλλων εκείνοι που δεν έχουν ζώα από αυτούς που έχουν. Αυτή η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια καταλήγει στη διαμόρφωση τυπικών, στην καλύτερη περίπτωση, σχέσεων μεταξύ των γειτόνων. Και στις μεγάλες πολυκατοικίες συχνά δε γνωρίζεις αν ο συνεπιβάτης σου, στο ασανσέρ, είναι ένοικος του κτιρίου και αν τον γνωρίζεις, δεν τον χαιρετάς...

 

Μαρία Ιορδανίδου, Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας. Μονοκατοικία ...εναντίον πολυκατοικίας

Τα υπέρ και τα κατά μιας μονοκατοικίας
Με μια πρώτη σκέψη η μονοκατοικία δείχνει να είναι η καταλληλότερη επιλογή, αφού τις περισσότερες φορές συνεπάγεται και άφθονο χώρο για κήπο, παιχνίδι, μπάρμπεκιου, φυσικά...στάθμευση και πολλά άλλα. Αυτές είναι ανέσεις που μπορεί να προσφέρει αποκλειστικά μια μονοκατοικία και πάντα υπό προϋποθέσεις. Άλλα σημεία στα οποία υπερέχει μια μονοκατοικία είναι το γεγονός ότι περιβάλλεται από καθαρότερο και σίγουρα πιο πράσινο περιβάλλον, καθώς και το ότι οι γείτονες είναι σε τέτοια απόσταση που αποτρέπονται οι συνήθεις παρεξηγήσεις για την απαγόρευση ή μη κατοικιδίων, την ηχορύπανση, την υπερκατανάλωση πετρελαίου κ.λπ.

Μερικά ακόμη προτερήματα της ζωής σε μονοκατοικία είναι τα εξής: ο ιδιοκτήτης είναι ο κύριος του σπιτιού και μπορεί να διαχειριστεί τους χώρους του όπως ακριβώς θέλει, χωρίς να αναγκάζεται να συμβιβαστεί και να έρθει σε συμφωνία με κανέναν άλλο, όπως συμβαίνει στις πολυκατοικίες όπου οι περιορισμοί στην διακόσμηση τουλάχιστον των εξωτερικών χώρων (χρωματισμός τοίχων, ανακαίνιση, αλλαγή τεντών κ.λπ.) εξαρτώνται από τη σύμφωνη γνώμη και... ενίοτε την τσέπη όλων των συνιδιοκτητών.
Αλλος ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο μπορεί η επιλογή της μονοκατοικίας να φαντάζει καλύτερη λύση, είναι ότι συνήθως το εμβαδόν της δεν είναι περιορισμένο όσο αυτό των διαμερισμάτων. Τα σπίτια με δικό τους κήπο είναι συχνά μεζονέτες και μπορούν να καλύψουν ευκολότερα τις ανάγκες μια πολυμελούς οικογένειας.

Ωστόσο η μονοκατοικία έχει και κάποια σημαντικά μειονεκτήματα τα οποία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από τον υποψήφιο ιδιοκτήτη πριν φτάσει στη φάση των συμβολαίων. Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει, αφού κοπάσει ο ενθουσιασμός για την απόκτηση ενός δικού τους και αυτόνομου σπιτιού, να υπολογίσουν με ακρίβεια τα έξτρα έξοδα που απαιτεί η καθημερινή λειτουργία και συντήρηση της μονοκατοικίας. Διότι μπορεί το σπίτι να θερμαίνεται όποτε και όσες ώρες επιθυμούν -χωρίς διαφωνίες και γκρίνιες για υπερκατανάλωση πετρελαίου- ωστόσο τα έξοδα για την αγορά και τη συντήρηση των καυστήρων, των boiler κ.λπ. θα επιβαρύνουν αποκλειστικά τους ίδιους.

Στην ουσία ο ιδιοκτήτης πρέπει παράλληλα να παίζει και το ρόλο του διαχειριστή της οικίας του, να φροντίζει δηλαδή ο ίδιος για τη συντήρηση του σπιτιού του. Αυτό απαιτεί έξοδα για επισκευές που απαιτούνται σε μεγαλύτερο βαθμό σε σπίτια που είναι περισσότερο εκτεθειμένα στα καιρικά φαινόμενα. Αρκετά μεγάλο είναι και το κόστος διαμόρφωσης και συντήρησης του κήπου, αφού ο εξωτερικός χώρος του σπιτιού μπορεί να αποτελεί το κατεξοχήν σημείο χαλάρωσης και αναψυχής, απαιτεί όμως πολλά έξοδα για να είναι πάντα περιποιημένος.

Ένας ακόμη παράγοντας που ανεβάζει έμμεσα το κοστολόγιο του κήπου, είναι το γεγονός ότι για λόγους ασφαλείας, αλλά και αισθητικούς, πρέπει μετά το σούρουπο να είναι πάντα φωτισμένος, ιδιαίτερα σε αραιοκατοικημένες περιοχές. Ο φωτισμός των εξωτερικών χώρων επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό  το λογαριασμό του ρεύματος και αποτελεί ένα επιπλέον έξοδο, που στην πολυκατοικία είναι σχεδόν ανύπαρκτο.

Τέλος, το γεγονός ότι οι μονοκατοικίες προσφέρουν ήσυχο περιβάλλον μακριά από την κίνηση και την οχλαγωγία των πυκνοκατοικημένων περιοχών, εκτός από πλεονεκτήματα έχει και μειονεκτήματα. Η ζωή σε πιο απομονωμένες περιοχές μπορεί να προσφέρει ηρεμία και αναζωογόνηση, ωστόσο δεν διευκολύνει ιδιαίτερα τη σύγχρονη καθημερινότητα, αφού σε πολλά προάστια που αναπτύσσονται οικοδομικά δεν υπάρχουν οι υποδομές για να καλύπτονται άμεσα όλες οι ανάγκες των κατοίκων (καταστήματα, γυμναστήρια κ.λπ.). 

 Τα υπέρ και τα κατά ενός διαμερίσματος
Αντίθετα, ζώντας σε ένα τυπικό διαμέρισμα σε κάποια γειτονιά της Αθήνας μία οικογένεια μπορεί να υποφέρει από την ηχορύπανση και την πολυκοσμία, μπορεί όμως να έχει σε απόσταση αναπνοής αστικές συγκοινωνίες, σούπερ μάρκετ, εμπορικά καταστήματα, σχολεία, πάρκα, φαρμακεία και άλλες τέτοιες ανέσεις που συχνά στερούνται οι κάτοικοι σπιτιών σε προάστια λίγο πιο έξω από την πόλη. Ο σημαντικότερος λόγος λοιπόν για τον οποίο για πολλούς το διαμέρισμα υπερέχει ξεκάθαρα από μία μονοκατοικία είναι το γεγονός ότι "τα έχουν όλα μες στα πόδια τους" και αυτό αποτελεί ακράδαντο επιχείρημα για τα λεγόμενα "παιδιά της πόλης", που δύσκολα μπορούν να συμβιβαστούν με τη χρήση του αυτοκινήτου για να αγοράσουν π.χ. τσιγάρα.

Η ζωή στο διαμέρισμα για πολλούς βοηθάει τον άνθρωπο να μην αποξενώνεται και να γίνεται πιο επικοινωνιακός αφού μπορεί να συναναστραφεί καθημερινά με τους -σε απόσταση αναπνοής- γείτονές τους, κάτι που δεν ευνοείται στη ζωή σε μονοκατοικία, αφού συχνά το διάστημα που απέχουν τα σπίτια μεταξύ τους είναι αρκετό για να μην ευνοούνται οι προσωπικές επαφές.

Βέβαια, η "μεσοτοιχία" με τους γείτονες μπορεί να αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι, αφού δεν είναι λίγοι οι τσακωμοί που βιώνουν οι κάτοικοι μιας πολυκατοικίας λόγω της συνήθους γκρίνιας για τη φασαρία, την έλλειψη  θέρμανσης κ.λπ.

Ακόμη όμως κι αν υπάρχουν δείγματα καλής γειτονίας, όσοι ενδιαφέρονται να αγοράσουν ένα διαμέρισμα πρέπει πρώτα να ελέγξουν τη σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας και τον κανονισμό της πολυκατοικίας για να γνωρίζουν εκ των προτέρων την αναλογία τους σε κοινόχρηστα, καθώς και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε θέματα που αφορούν τους κοινόχρηστους χώρους, ώστε να αποφευχθούν οι μετέπειτα παρεξηγήσεις.

Αλλος ένας κίνδυνος περιπετειών σε ένα διαμέρισμα είναι τα πιθανά προβλήματα που μπορούν να παρουσιαστούν στο διαμέρισμα του ακριβώς από πάνω ορόφου (π.χ. βλάβη στα υδραυλικά, υγρασία κ.λπ.). Τις περισσότερες φορές η ζημιά επεκτείνεται και στον κάτω όροφο, οι εργασίες αποκατάστασης των προβλημάτων είναι χρονοβόρες και συχνά αποτελούν αιτίες παρεξηγήσεων. 

Διαμέρισμα ή μονοκατοικία λοιπόν, έχουν και οι δύο μορφές κατοικίας τη θετική και αρνητική πλευρά τους, η απόφαση είναι υποκειμενική και διαφέρει ανάλογα με τις απαιτήσεις και τις προτεραιότητες του καθενός.

Πηγή:  http://www.buildnet.gr/default.asp?pid=207&catid=186&artid=827

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

 Χρύσα Κοφίνα

14. Μ. Ιορδανίδου,  Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας Ενότητες: ........................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................... Βρισκόμαστε στην Αθήνα του ΄70. Η αφηγήτρια περιγράφει τον τρόπο ζωής της σε ένα διαμέρισμα.       Η αφηγήτρια πιστεύει ότι πια η νοικοκυρά δεν αγαπάει το σπίτι της, γιατί: οι πολυκατοικίες είναι ...................................................................................................., τα διαμερίσματα είναι ..................................................................................................... .................................................................,αλλά και η επίπλωση είναι .............................       Η αφηγήτρια λέει ότι οι Έλληνες έχασαν τη ρωμιοσύνη τους, δηλαδή τις αρετές που τους χαρακτήριζαν: ................................................................................................... ........................................................................................Έγιναν ....................................... .....................................................................................................................................................................................................................................................................................       Στο απέναντι διαμέρισμα ζει ένα τραμαγμένο και νευρικό παιδί που έχει μια αγχωμένη και εξουσιαστική μητέρα. Η αντιπαιδαγωγική συμπεριφορά της μητέρας, που δεν έχει βρει την ισορροπία ανάμεσα στα πολλά της καθήκοντα, προκαλεί τις αντιδράσεις του παιδιού, το οποίο αμύνεται και την εκδικείται για την πληγωμένη του αξιοπρέπεια. Η αφηγήτρια παρεμβαίνει με διάθεση ....................................................... .................................................................................................................., αν και η μητέρα δεν της αφήνει περιθώρια. Η αφηγήτρια φαίνεται γυναίκα ευγενική, ............... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................       Ο λόγος του κειμένου είναι ................................................................................... Περιέχει αφήγηση, διάλογο και αφηγηματικά σχόλια. Η αφηγήτρια είναι ..................... .................................. Το λόγο ζωντανεύει ο δραματικός ενεστώτας (στη θέση αόριστου). υπάρχουν φράσεις με γνωμικό περιεχόμενο. Σχήματα λόγου: παρομοίωση: .............................................................................. μεταφορά : ............................................................................................... προσωποποίηση: .................................................................................................. ειρωνεία:............................................................................................................

Πηγή: https://sites.google.com/site/blogotexnia/extra-credit/phylloergasiassteniordanidou

ΠΗΓΕΣ:

http://www.scribd.com/doc/113348826/%CE%A3%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CF%83%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CF%85%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B1%CF%82

http://filologikagymnasium.blogspot.gr/2012/09/blog-post_24.html

http://blogs.sch.gr/gymkoris/2014/01/13/%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CE%B9%CE%BF%CF%81%CE%B4%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%84%CF%83%CE%B9%CE%BC%CE%AD/

http://alexgger.blogspot.gr/2015/01/blog-post_14.html

http://eumathein.gr/wp-content/uploads/2015/04/%CE%9A%CE%91%CE%99-%CE%A4%CE%97%CE%A3-%CE%A0%CE%9F%CE%9B%CE%A5%CE%9A%CE%91%CE%A4%CE%9F%CE%99%CE%9A%CE%99%CE%91%CE%A3.pdf

Πρόσθετο υλικό: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=99355

http://karahaliou.blogspot.gr/2013/05/blog-post_12.html

Ένα παιδί παραπονιέται για τη  ζωή στην πολυκατοικία

Μαμά, δεν αντέχω άλλο να ζω εδώ. Όλα είναι τόσο ψεύτικα και ξένα. Μένουμε δύο μήνες εδώ, και δεν έχω γνωρίσει ούτε έναν ένοικο από την πολυκατοικία. Και  σαν να μη φτάνει αυτό, με όλη αυτή την ενοχλητική φασαρία  δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε. Από τον δρόμο όλο περνάνε αμάξια και μηχανάκια, και αυτό το μωρό των από κάτω όλο κλαίει. Πού θα πάει αυτό; Έχουμε καταντήσει όλοι ξένοι. Προχθές που κατέβηκα κάτω, είδα δύο μεθυσμένους να μπαίνουν στην πολυκατοικία παραπατώντας, και φοβήθηκα. Δεν ήξερα ποιοι ήταν. Το καταλαβαίνεις;

Έπειτα, δεν  μου δίνει κανείς σημασία, ούτε εσύ ούτε ο μπαμπάς. Όλο δουλεύετε και φωνάζετε, και εγώ κάθομαι εδώ κλεισμένη σε αυτή τη “φυλακή” Σε αυτό το σημείο φτάσαμε. Βαρέθηκα πια και το σπίτι και εσάς και ΟΛΑ! Καλύτερα να ζούσαμε στο χωριό! Εκεί τουλάχιστον θα ήταν διαφορετικά μακριά από όλη αυτή τη βαβούρα. Είχαμε και την αυλή με τον κήπο, έπαιζα εκεί με τις φίλες μου...

( Πηγή: http://gymnasiokoimisis.blogspot.gr/)

Ερωτήσεις επί του κειμένου:

(Πηγή:http://mariagrivakou.blogspot.gr/search/label/%CE%9A%CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B1%20%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82%20%CE%92'%20%20%CE%93%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BF%CF%85)

1. Να διακρίνετε το απόσπασμα σε δύο νοηματικές ενότητες και να γράψετε ένα πλαγιότιτλο για την καθεμιά. 

2. Σύμφωνα  με  τη  συγγραφέα  η  σύγχρονη  νοικοκυρά «αγαπά» το σπίτι  της; Αν  όχι, γιατί συμβαίνει αυτό; 

3. Πού οδηγεί η ισοπεδωτική ομοιομορφία των σημερινών τσιμεντουπόλεων;

4. «Έχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους»: Τι αντιπροσωπεύει η λέξη «ρωμιοσύνη»;  

5. Να εντοπίσετε μέσα στο απόσπασμα μερικά χαρακτηριστικά προβλήματα της ζωής στις πολυκατοικίες.

  

6. Ποια είναι  η  συμπεριφορά  της  εργαζόμενης  μητέρας  προς το παιδί της; Αναζητήστε τις αιτίες της «υστερικής» συμπεριφοράς της.  

7. Αν εσείς ήσασταν η γειτόνισσα-μάνα και  δεχόσασταν τις υποδείξεις της  συγγραφέως  για την ανατροφή του παιδιού σας, πώς θα αντιδρούσατε;  

8. Να σκιαγραφήσετε την προσωπικότητα της ηρωίδας-αφηγήτριας.  

9. Να διακρίνετε τις αφηγηματικές τεχνικές του αποσπάσματος.  

10. Να σχολιάσετε τη φράση «έχουν την αξιοπρέπειά τους και τα παιδιά». Κατά τη γνώμη σας μέσα σ’ αυτή την φράση συνοψίζονται οι θέσεις της Ιορδανίδου για τα δικαιώματα και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών; 

11. Να αντιστοιχίσετε τις φράσεις της Α’ ΣΤΗΛΗΣ με τα σωστά σχήματα λόγου της Β’ ΣΤΗΛΗΣ:

Α’ ΣΤΗΛΗ	Β’ ΣΤΗΛΗ
«Σου έβαλε την πρίζα…το χαμηλό τραπέζι…»	Παρομοίωση
«…και θυμίζει κατάστρωμα βαποριού»	Μεταφορά
«δε βλέπουν στο δρόμο αλλά στην αυλή»	Ασύνδετο σχήμα
«Έγινε πετσί και κόκαλο»	Οπτική εικόνα
«Αλλάζουν οι καιροί, αλλάζουν και οι άνθρωποι»	Επανάληψη
«Σου έβαλε την πρίζα…πολυθρόνες της μόδας»	Αντίθεση

12. Αν ζείτε σε πολυκατοικία, να καταγράψετε τα προβλήματα  που  προκύπτουν από τη συγκατοίκηση πολλών οικογενειών. Αν πάλι  κατοικείτε  σε μονοκατοικία,  ποια πλεονεκτήματα αλλά και ποια μειονεκτήματα έχει η έλλειψη συγκατοίκων; 

Σημείωση: Το σπίτι γίνεται σπιτικό από τους ανθρώπους του. Οι σχέσεις με τους γείτονες οικοδομούνται σταδιακά και με αμοιβαία καλοπροαίρετη διάθεση. Έζησα σε πολυκατοικία όλα τα παιδικά μου χρόνια και γνώριζα κάθε ένοικο. Θυμάμαι τη μητέρα μου να πίνει καφέ στο μπαλκόνι με τις γειτόνισσες, να παίζουμε όλοι χιονοπόλεμο όταν χιόνισε ακόμα και μέχρι τα βράχια της Πειραϊκής στις αρχές του '80. Τότε που όλοι μαζί ζήσαμε το σεισμό του '81. Και όλες τις χαρές και τις λύπες που θα ερχόντουσαν. Αποχαιρέτησα με κλάματα την πολυκατοικία εκείνη και πάντα περνάω από εκεί όταν πηγαίνω στον Πειραιά. Καμιά μονοκατοικία δεν αντικατέστησε την πολυκατοικία στην Καλλίπολη. Τους ανθρώπους της δηλαδή, που άλλοι ζουν άλλοι έφυγαν αλλά ήταν όλοι τους η "γειτονιά"μου.