ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Γ’ΛΥΚΕΙΟΥ

1)      Να βρεθεί η συλλογιστική πορεία στις παρακάτω παράγραφους

Ισως η γονεϊκή προσπάθεια για την εξασφάλιση της ευτυχίας των παιδιών να πρέπει να είναι διαφορετική. Ισως οι γονείς να πρέπει να προσεγγίσουν με περισσότερες επιφυλάξεις την κοινωνία του υπερκαταναλωτισμού. Πιθανώς να πρέπει να αντιληφθούν ότι τα ταξίδια στην Ντίσνεϊλαντ μπορεί να ευχαριστούν για λίγο, αλλά δεν μπορούν να γεφυρώσουν τη γονεϊκή έλλειψη από το σπίτι τις υπόλοιπες 360 ημέρες του χρόνου. Ολα τα παιχνίδια, όσο φανταχτερά κι αν είναι, παλιώνουν και σπάνε.

   Η Γενιά του Εγώ έχει προσελκύσει ήδη τα πυρά. Οι εκπρόσωποί της κατηγορούνται ότι είναι κακομαθημένοι, αλαζονικοί και νάρκισσοι, ότι έχουν μια αδικαιολόγητη αίσθηση πως δικαιωματικά όλα τους ανήκουν. Οι καθηγητές παραπονούνται ότι οι σημερινοί φοιτητές απαιτούν μόνιμη προσοχή. Οι εργοδότες δυσκολεύονται να καταπιούν τα υπερδιογκωμένα εγώ των νεαρών υπαλλήλων τους, ενώ οι ψυχοθεραπευτές λένε ότι βλέπουν μια νέα γενιά ασθενών οι οποίοι έχουν κατάθλιψη επειδή δεν μπορούν να φθάσουν στο ύψος των υπερβολικών προσδοκιών τους. Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι το φταίξιμο βρίσκεται στους γονείς, στους δασκάλους και στους άλλους ενηλίκους οι οποίοι υπερέβαλαν στο να μεγεθύνουν την άποψη που έχουν τα παιδιά για τον εαυτό τους από τα πρώτα τους χρόνια.

   Οι συνήθειες (και η στόχευση) των εφήβων είναι ζήτημα βαθιά πολιτικό. Θα μπορούσαμε να διαβλέψουμε τη μελλοντική κατάσταση της Ελλάδας μόνο μέσω του τρόπου που οι σημερινοί έφηβοι διατρέφονται, συμπεριφέρονται, ταλαίπωροι και ανασφαλείς ναρκώνονται από τον λαϊκισμό των μαγικών λύσεων, απελπίζονται (το «μετά» διαγράφεται ως ανεργία, κακοπληρωμένες δουλειές του ποδαριού, εξάρτηση από την οικογένεια, μετανάστευση), διαμαρτύρονται χαλώντας την ησυχία των βολεμένων. Μια νέα γενιά με «κουτσουρεμένες» δυνάμεις παραπέμπει σε μια ευάλωτη αυριανή κοινωνία. Αλλιώς, ένα κράτος που αδυνατεί να ατσαλώσει τη νέα γενιά, δεν συρρικνώνει μόνο τις αντοχές της, την ψυχή της, αλλά παραλύει και τον μηχανισμό της δικής του αναπνοής. Πηγή: Καθημερινή.

Αλλά στη δική μας περίπτωση, του κλαψιάρη και έμφοβου νου, εμφιλοχωρεί ένας σοβαρός κίνδυνος: η αναψηλάφηση του παρελθόντος να οδηγεί είτε σε απεγνωσμένη εξωράιση και αφελή αγλαϊσμό του είτε σε δαιμονοποίησή του είτε σε βιαστικές έως γελοίες αναθεωρήσεις – με κοινό παρονομαστή πάντα έναν τερατώδη αναχρονισμό, να προβάλλουμε τους φόβους και τους πόθους μας στο παρελθόν για να του δίνουμε το σχήμα του παρόντος. Πηγή: Καθημερινή.

2)      Να εντοπίσετε τους τρόπους ανάπτυξης των παραγράφων

  Εδώ και μερικές δεκαετίες τα παιδιά του δυτικού κόσμου μεγαλώνουν με κανακέματα και επαίνους και διαρκείς τονωτικές ενέσεις του Εγώ τους σε μια καλών προθέσεων προσπάθεια ενίσχυσης της αυτοεκτίμησής τους. Πού οδήγησε αυτό; Στην εμφάνιση μιας γενιάς που αν και επισήμως ονομάζεται Γενιά Υ (ως διάδοχος της Γενιάς Χ), τώρα διεκδικεί τον καθόλου κολακευτικό τίτλο της «Γενιάς του Εγώ». Οι εκπρόσωποί της εμφανίζονται εγωκεντρικοί και νάρκισσοι, έχουν υπερτιμημένη άποψη για τον εαυτό τους και διακατέχονται από υπερβολικά υψηλές και έξω από τις δυνατότητές τους προσδοκίες, με αποτέλεσμα να «λυγίζουν» ευκολότερα κάτω από τις δυσκολίες της πραγματικής ζωής και να ρέπουν περισσότερο προς την κατάθλιψη. Το να σπεύσουμε να τους κατηγορήσουμε είναι εύκολο. Είναι όμως πολύ πιο εποικοδομητικό να κάνουμε μια γερή κριτική και να αναθεωρήσουμε τον τρόπο που έχουμε υιοθετήσει ως «καλύτερο» για την ανατροφή των παιδιών μας. Οι ειδικοί έχουν ήδη μπει στη διαδικασία και οι προτάσεις τους είναι πραγματικά ενδιαφέρουσες.

  Ο εκπαιδευτικός ψυχολόγος Χέρμπερτ Μαρς του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης υποστηρίζει ότι θα πρέπει να σκεφτόμαστε την αυτοεκτίμηση ως ένα τμήμα της ευρύτερης έννοιας ενός πράγματος που ονομάζεται αυτοαντίληψη και το οποίο περιλαμβάνει επίσης τις απόψεις που έχει κάποιος για την εθνοτική και μορφωτική του ταυτότητα, καθώς και για το φύλο του. Πιστεύει ότι η καλή αυτοαντίληψη και η υψηλή εκπαιδευτική απόδοση αποτελούν την αιτία και το αποτέλεσμα η μια της άλλης.

Βιολογικά, η Αγάπη είναι μια έντονη νευρολογική κατάσταση, όπως η πείνα ή η δίψα, αλλά πιο μόνιμη. Λέμε για την αγάπη ότι είναι τυφλή ή άνευ όρων, με την έννοια ότι δεν την ελέγχουμε. Αλλά πάλι, αυτό δεν είναι ιδιαίτερα παράξενο, από τη στιγμή που η Αγάπη είναι κατά βάση χημικό φαινόμενο. Ενώ ο πόθος είναι μια περιστασιακή σεξουαλική επιθυμία -στη δημιουργία της οποίας εμπλέκεται η απελευθέρωση ορμονών, όπως η τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα- στην πραγματική αγάπη ή στο πραγματικό δέσιμο και στην πραγματική αφοσίωση, ο εγκέφαλος απελευθερώνει έναν τεράστιο συνδυασμό ορμονών: Φερομόνες, Ντοπαμίνη, Νορεπινεφρίνη, σεροτονίνη, ωκυτοκίνη και βαζοπρεσίνη (ADH). Ωστόσο, από την σκοπιά της εξέλιξης, η αγάπη μπορεί να αντιμετωπισθεί ως μηχανισμός επιβίωσης. Ένας μηχανισμός που έχουμε αναπτύξει, ώστε να χρειαζόμαστε τις μακροχρόνιες σχέσεις, που σημαίνουν αμοιβαία αλληλοϋπεράσπιση, φροντίδα των γονιών προς τα παιδιά και προώθηση του αισθήματος ασφάλειας και σιγουριάς. Jim Al-Khalili, θεωρητικός φυσικός και συγγραφέας.

  Η καλλιτεχνική δημιουργία συνηγορεί υπέρ του πολίτη όταν θέτει τα δεδομένα και τον αφήνει να κάνει –ή να μην κάνει– το επόμενο βήμα, να ανοίξει διάλογο με τον εαυτό του, τον ενθαρρύνει να διεκδικήσει το δίκιο του, ωριμάζει το βλέμμα του και το συναίσθημά του. Που σημαίνει: συγκροτεί έναν εαυτό σε συνάρτηση με τους άλλους, μοιράζεται, συνοδοιπορεί, υποχωρεί, μάχεται συγκροτημένα, αναγνωρίζει την αξία του δημοκρατικού πλαισίου, το οποίο ισχυροποιεί και βελτιώνει.  Πηγή: καθημερινή.

3)      Να βρείτε τα δομικά μέρη της παραγράφου και τους τρόπους ανάπτυξης.

 Καλώς ή κακώς πρέπει να παραδεχτούμε ότι ζούμε εδώ και κάποιες δεκαετίες σε μια κοινωνία που μεγάλωσε τα παιδιά της με κανακέματα και επαίνους που λειτουργούσαν σαν τονωτικές ενέσεις του Εγώ τους. Η πρόθεση του εκάστοτε περιβάλλοντος που λειτουργούσε με βάση αυτή την τακτική δεν ήταν απαραίτητα κακή αλλά αντίθετα θα λέγαμε πώς αποτελούσε μια προσπάθεια να ενισχύσει την αυτοεκτίμηση των παιδιών. Ωστόσο τα αποτελέσματα αυτής της λογικής έφεραν στο προσκήνιο σήμερα μια γενιά που έχει ως βασικά χαρακτηριστικά των εγωκεντρισμό και τον ναρκισσισμό. Μια γενιά που έχει υπερτιμημένη άποψη για τον εαυτό της και διακατέχεται από υπερβολικά υψηλές προσδοκίες που πολλές φορές είναι και έξω από τις δυνατότητες τους. Έτσι πολλοί από αυτούς που εμφανίζουν αυτά τα χαρακτηριστικά καταλήγουν είτε να αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες στις διαπροσωπικές και κοινωνικές τους σχέσεις αλλά ακόμη και να φτάνουν έστω και σε μικρότερο ποσοστό στην κατάθλιψη.

4) Ποιοι τρόποι πειθούς ανιχνεύονται στην παράγραφο και ποιοι είναι οι τρόποι ανάπτυξής της

Αντίθετα με εμάς, οι αρχαίοι δε στρίμωχναν, ποικίλα συναισθήματα που τους δίνουμε την ετικέτα «Αγάπη», στην ίδια λέξη. Είχαν πολλές παραλλαγές, μεταξύ των οποίων, οι εξής: Φιλία, την οποία αντιλαμβάνονταν ως μια βαθιά αλλά χωρίς σεξουαλική διάσταση, οικειότητα, ανάμεσα σε στενούς φίλους ή μέλη μιάς οικογένειας ή ως ένα βαθύ δέσιμο, που σφυρηλατείται ανάμεσα σε στρατιώτες που πολεμούσαν ο ένας δίπλα στον άλλον στη μάχη. Το αρχαίο ρωμαϊκό Ludus, πάλι, περιγράφει ένα πιο παιχνιδιάρικο πάρε-δώσε, που συμβαίνει όταν χαζολογάμε ή φλερτάρουμε.. Αγάπη για τους αρχαίους ήταν ένας πιο γενικευμένος όρος και δεν είχε να κάνει με την αποκλειστικότητα, αλλά με ένα πανανθρώπινο συναίσθημα που αφορούσε τους γύρω σου. Φιλαυτία είναι η αγάπη για τον εαυτό σου, που δεν είναι τόσο εγωιστική όσο ακούγεται. Όπως έλεγε ο Αριστοτέλης ή όπως θα σας πει οποιοσδήποτε ψυχοθεραπευτής, για να μπορέσεις να νοιαστείς για τους άλλους, πρέπει πρώτα να έχεις φροντίσει τον εαυτό σου. Τέλος, και πιθανότατα τελευταίος, αν και προκαλεί τα περισσότερα προβλήματα και επιπλοκές, ο Έρως έχει να κάνει με τη σεξουαλική έλξη και το πάθος. Εκτός αν μετεξελιχθεί σε φιλία , ο έρως θα εκφυλιστεί και θα σβήσει μόνος του. Αγάπη είναι όλα τα παραπάνω. Αλλά είναι παράλογο και μη ρεαλιστικό να έχουμε την προσδοκία να βιώσουμε και τις έξι εκδοχές της με ένα μόνο πρόσωπο. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικοί παράγοντες η οικογένεια και η κοινωνία. Philippa Perry, ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας.

5) Με ποιούς τρόπους αναπτύσσεται η παράγραφος; Να βρεθούν και 3 λέξεις ή φράσεις με συνυποδηλωτική σημασία

Η απάντηση παραμένει ασαφής, εν μέρει διότι η Αγάπη δεν είναι ένα πράγμα. Αγάπη για τους γονείς, τους συντρόφους, τα παιδιά, την πατρίδα, τον διπλανό, τον Θεό κ.τ.λ., όλες έχουν διαφορετική υφή. Κάθε μια έχει τις παραλλαγές της: Τυφλή, μονόπλευρη, τραγική, σταθερή, ρευστή, υστερόβουλη, ανολοκλήρωτη, άνευ όρων… Στην καλύτερη πάντως, όλες οι εκδοχές της είναι μια ευγενής και παθιασμένη δέσμευση, την οποία καλλιεργούμε και εξελίσσουμε, αν και συχνά εμφανίζεται στις ζωές μας απρόσκλητη. Γι’ αυτό και είναι κάτι περισσότερο από ένα δυνατό συναίσθημα. Χωρίς τη δέσμευση, είναι μόνο ενθουσιασμός. Χωρίς το πάθος είναι μόνο εμμονή. Ακόμα και η μεγαλύτερη Αγάπη, αν δεν την φροντίσεις και δεν την καλλιεργήσεις, μαραίνεται και πεθαίνει.  Julian Baggini, φιλόσοφος.

6) Ποια είναι τα δομικά μέρη των παραγράφων;

   Ο πολίτης έρμαιο μιας πραγματικότητας που δεν μπορεί να την αποδεχτεί, να τη διαχειριστεί. Για την ακρίβεια, δεν εκπαιδεύτηκε να τη διαχειρίζεται. Το θυμικό ήταν ανέκαθεν ο οδηγός του. Εκανε κάτι ή δεν έκανε, επειδή ήθελε ή δεν ήθελε. Η τυπική διαδικασία (καθόλου τυπική για τους όρους μιας στοιχειώδους κοινωνικής συνύπαρξης), η πειθαρχία σε ένα τελετουργικό ζωής, όχι της οικογένειας αλλά του κράτους, ήταν μια προσέγγιση περιστασιακή και μάλλον ιδιοτελής. Είχαμε απαιτήσεις από το κράτος - πατέρα· κι εκείνο ανταποκρινόταν για ίδιο όφελος. Μάθαμε έτσι ότι οι ιδιοτελείς σχέσεις είναι και οι πλέον λυσιτελείς.  πηγή: Καθημερινή.

 Οι γονείς πρέπει να καταλάβουν ότι αυτό που κάνουν έχει πολλές αρνητικές επιπτώσεις . Έχουμε ακύρωση του εκπαιδευτικού έργου του δασκάλου ή του καθηγητή. Τα παιδιά αντί να σκέφτονται « πρέπει να προσέξω στο μάθημα γιατί εδώ είναι το μόνο μέρος για να μάθω» επαναπαύονταν στην ιδέα ότι στο σπίτι τα περιμένει το μεσημέρι η μαμά ή ο μπαμπάς για να τους τα πούνε καλύτερα. Έτσι τελικά φτάνουμε σε αυτό τον εκφυλισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας που επικρατεί σήμερα όπου τα παιδιά διδάσκονται στο σπίτι και εξετάζονται στο σχολείο. Πηγή: Δημήτρης Τσιριγώτης .Φυσικός ipaideia.gr

7) Να αναγνωρίσετε και να μετατρέψετε τη σύνταξη των  προτάσεων

 Οι σημερινοί έφηβοι διατρέφονται,  ταλαίπωροι και ανασφαλείς και ναρκώνονται από τον λαϊκισμό των μαγικών λύσεων.

[...]ο παγωμένος έμφοβος νους ξαναπλάθει το παρελθόν. [...] Ο ύπνος της λογικής γεννάει τέρατα, τις κουκουβάγιες της ανοησίας και τις νυχτερίδες της αμάθειας.

Πηγή: Καθημερινή.