«Στον Νίκο Ε…1949» Μ. Αναγνωστάκης

«Στον Νίκο Ε…1949»

Φίλοι

Που φεύγουν

Που χάνονται μια μέρα

Φωνές

Τη νύχτα

Μακρινές φωνές

Μάνας τρελής στους έρημους

δρόμους

Κλάμα παιδιού χωρίς απάντηση

Ερείπια

Σαν τρυπημένες σάπιες σημαίες

Εφιάλτες,

Στα σιδερένια κρεβάτια

Όταν το φως λιγοστεύει

Τα ξημερώματα.

(Μα ποιος με πόνο θα μιλήσει

για όλα

αυτά;)

Μ. Αναγνωστάκης

«ΠΑΡΕΝΘΕΣΕΙΣ», 1949

ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ

Βιογραφικό  Σημείωμα

 Ο Μανόλης Αναγνωστάκης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το

1925. Σπούδασε Ιατρική και ειδικεύτηκε ως ακτινολόγος στη

Βιέννη (1955-1956). Άσκησε το επάγγελμα του ακτινολόγου στη

Θεσσαλονίκη και το 1978  μετεγκαταστάθηκε  στην Αθήνα.

Για την πολιτική του δράση στο φοιτητικό κίνημα φυλακίστηκε στο

διάστημα 1948-1951, ενώ το 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο από

έκτακτο στρατοδικείο.

 Εμφανίστηκε στα γράμματα από το περιοδικό Πειραϊκά Γράμματα

(1942) και το φοιτητικό περιοδικό Ξεκίνημα (1944), του οποίου

διετέλεσε και αρχισυντάκτης, από το τεύχος 1 (15 Φεβρ. 1944)

μέχρι και το 11-12 (1 και 15 Οκτ. 1944).

 Δημοσίευσε ποιήματα και κριτικά σημειώματα σε πολλά περιοδικά,

ενώ είχε και πυκνή παρουσία στην εφημερίδα Αυγή, με κείμενα για

θέματα λογοτεχνικά και πολιτικά. Εξέδωσε το περιοδικό Κριτική

(Θεσσαλονίκη, 1959-1961), υπήρξε μέλος της εκδοτικής ομάδας

των Δεκαοκτώ κειμένων (1970), των Νέων Κειμένων και του

περιοδικού Η Συνέχεια (1973).

 Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά,

ιταλικά. Ακόμη, ποιήματά του μελοποίησαν ο Μίκης Θεοδωράκης,

ο Θάνος Μικρούτσικος, η Αγγελική Ιονάτου και ο Μιχάλης

Γρηγορίου.

Εργογραφία

Εποχές, Θεσσαλονίκη, (ιδιωτ. έκδοση), 1945, σελ. 32.

• Εποχές 2, Σέρρες, (διωτ. έκδοση), 1948, σελ. 24.

• Εποχές 3, Θεσσαλονίκη, ( ιδιωτ. έκδοση), 1954, σελ. 16.

• Τα Ποιήματα (1941-1956): [Εποχές - Εποχές 2 - Παρενθέσεις, Εποχές 3 - Η

Συνέχεια 2], Αθήνα, (ιδιωτ. έκδοση), 1956.

• Η Συνέχεια 3, Θεσσαλονίκη, (ιδιωτ. έκδοση), 1962, σελ. 32.

• Υπέρ και Κατά, Θεσσαλονίκη, Α.Σ.Ε., 1965, σελ. 112.

• Τα Ποιήματα (1941-1971): [Εποχές - Εποχές 2 - Παρενθέσεις - Εποχές 3 - Η

Συνέχεια - Η Συνέχεια 3 - Ο στόχος], Θεσσαλονίκη, (ιδιωτ. έκδοση), 1971,

Αθήνα, Πλειάς, 1976, Αθήνα, Στιγμή, 1985, Αθήνα, Νεφέλη, 2000, σελ. 192.

• Αντιδογματικά, Άρθρα και Σημειώματα (1946-1977), Αθήνα, Πλειάς, 1978,

Αθήνα, Στιγμή, 1985, σελ. 232.

• Το περιθώριο '68-69, Αθήνα, Πλειάς, 1979, Αθήνα, Στιγμή, 1985, Αθήνα,

Νεφέλη, 2000, σελ. 48.

• Μανούσος Φάσσης, Παιδική Μούσα (Τραγούδια για την προσχολική και

σχολική ηλικία), Αθήνα, Αμοργός, 1980.

• Υ.Γ., Αθήνα, (ιδιωτ. έκδοση), 1983, Αθήνα, Νεφέλη, 1992, σελ. 40.

• Τα Συμπληρωματικά, (Σημειώσεις κριτικής), Αθήνα, Στιγμή, 1985, σελ. 176.

• Ο ποιητής Μαούσος Φάσσης. Η ζωή και το έργο του. Μια πρώτη απόπειρα

κριτικής προσέγγισης, Αθήνα, Στιγμή, 1987, 1996, σελ. 144.

• Η χαμηλή φωνή. Τα λυρικά μιας περασμένης εποχής στους παλιούς

ρυθμούς - μια προσωπική ανθολογία του Μανόλη Αναγνωστάκη, Αθήνα,

Νεφέλη, 1990, σελ. 224.

«ΣΤΟΝ ΝΙΚΟ Ε…1949»

Μ. Αναγνωστάκης - Βασικά  χαρακτηριστικά

της ποίησης  του

• Η ποίησή  του είναι έντονα πολιτική.

• Χαρακτήρας  εξομολογητικός, επεξεργάζεται

ποιητικά μνήμες  και βιώματα.

• Η  ειρωνεία.

• Ο τόνος  της ποίησής του είναι

απαισιόδοξος,  αιχμηρός και διδακτικός.

• Η κυριολεξία,  η ακριβολογία, η χρήση  του

καθημερινού  λεξιλογίου.

Θεματικός πυρήνας του ποιήματος

Ο ποιητής  αντιμέτωπος με το χρέος του → να καταγγέλλει, να προβληματίζει και να αφυπνίζει την κοινή γνώμη.

• Το ποίημα  δομείται πάνω σε τέσσερα ουσιαστικά (φίλοι, φωνές, ερείπια, εφιάλτες).

• Παραστατικότητα  → κλίμα απόγνωσης, φρίκης, θανάτου, εφιαλτικών εικόνων καταστροφής,  αλλά σε τόνο χαμηλό και  πικρό.

•  Ρόλος παρομοίωσης «Σαν τρυπημένες σάπιες σημαίες» → χρεοκοπία  των ιδανικών.

• Καταληκτήριος  στίχος σε παρένθεση → Η  φωνή του ποιητή → Ο κοινωνικός  ρόλος που καλείται να διαδραματίσει.

Ο βασικός στόχος του Αναγνωστάκη  είναι να δώσει με το κείμενό του μια ξεκάθαρη και ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια, κάθε εκφραστικό μέσο στο κείμενο εξυπηρετεί αυτόν το στόχο. Τον ίδιο λοιπόν ρόλο  επιτελεί και η γλώσσα, οι συγκεκριμένες λέξεις, ο τρόπος με τον οποίο εκφράζεται ο ποιητής. Ο λόγος χρησιμοποιείται από τον Αναγνωστάκη ώστε να αποδοθεί με πληρότητα το κλίμα της καταστροφής, του πόνου και της οδύνης που κυριαρχεί στην Ελλάδα εκείνη την εποχή.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Μ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ

• «Αφιέρωμα» στο περιοδικό Αντί, περίοδος β΄, τεύχος 846, 1

Ιουλίου 2005.

• «Ο Στόχος και η Σιωπή Εισαγωγή στην ποίηση του Μ.

Αναγνωστάκη», Vincenzo Orsina, Νεφέλη, Αθήνα 1995.

• «Ο Χρόνος Ο Λόγος Η ποιητική δοκιμασία του Μανόλη

Αναγνωστάκη· μια οπτική», Άννα Τζούμα, Νεφέλη, Αθήνα

1982.

• «Μανόλης Αναγνωστάκης Ένας φανατικός πεζοπόρος της

ποίησης», Γιάννης Πιπίνης, Σόκολης, Αθήνα 1999.

• «Τρία κείμενα για τον Μανόλη Αναγνωστάκη», Παν. Μουλλάς,

στιγμή, Αθήνα 1998.

• «Μανόλης Αναγνωστάκης, Αφιέρωμα», περιοδ. Εντευκτήριο,

τεύχος 71, Θεσσαλονίκη Δεκέμβριος 2005.

• «Μανόλης Αναγνωστάκης», περιοδ. Η λέξη, τεύχος Οκτ.-Δεκ.

2005.

• «Μανόλης Αναγνωστάκης – Ντίνος Χριστιανόπουλος Πέραν

των Ανομοιοτήτων», Δημήτρης Κόκορης, περιοδ. Αντί, τεύχος

775, 2002

• «Το ΥΓ. του Μανόλη Αναγνωστάκη Η ποίηση

έξω από τη σελίδα», Φραγκίσκη

Αμπατζοπούλου, περιοδ. Γράμματα και Τέχνες

Ιανουάριος 1984.

• «Πολιτική και ποίηση», Δ.Ν. Μαρωνίτης,

Εφημερίδα Το ΒΗΜΑ, Αθήνα 3/7/2005.

• ΑΦΙΕΡΩΜΑ, περιοδ. Ελί-τροχος, τεύχος 7, «Μ.

Αναγνωστάκης», Πάτρα, Φθινόπωρο 1995, σσ.

7-86.

• «Για τον Αναγνωστάκη κριτικά κείμενα»,

Επιλογή: Νάσος Βαγενάς, εκδ. Αιγαίον,

Λευκωσία 1996.

• Σαμαρά Ζ., «Προοπτικές του Κειμένου»,

Κώδικας, Θεσσαλονίκη 1987, σσ. 66-67.

ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Ποιήματα

• http://www.phys.uoa.gr/~nektar/arts/poetry/manolhs_a

nagnwstakhs_poems.htm

• http://www.snhell.gr/lections/writer.asp?id=1

Μελοποιημένα ποιήματα

http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Lyrics&act=index

&sort=alpha&lyricist_id=143

Διαδικτυακή Βιβλιογραφία

• http://www.eyliko.

gr/htmls/glossa/diktibibl/filoganagnostakis.aspx

• http://www.translatum.gr/forum/index.php/topic,6781.0

.html

• http://greece.poetryinternationalweb.org/piw_cms/cms/

cms_module/index.php?obj_name=greece

• http://www.greece2001.gr/writers/ManolisAnagnostaki

s.html

Αναστασία Βακαλούδη

Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων

Δυτικής Θεσσαλονίκης

http://users.sch.gr/avakalou