ΤΑ ΙΔΑΝΙΚΑ

«Όλοι παραδέχονται πως τα ιδανικά δίνουν αξία και νόημα στη ζωή των ανθρώπων. Α) Πως αντιλαμβάνεστε το περιεχόμενο των ιδανικών, ποιες δηλαδή είναι οι μορφικές τους διαστάσεις και πως επιδρούν στη γενικότερη ζωή των ανθρώπων; Β) Εξετάζοντας τη σύγχρονη πραγματικότητα πιστεύετε ότι προσφέρεται για ιδανικά και την καλλιέργειά τους; Γ) Οι σημερινοί νέοι πιστεύουν στα ιδανικά και ποια είναι αυτά;
  Ιδανικά, μπορούμε να ονομάσουμε τους ανώτερους στόχους και τις επιδιώξεις που ο άνθρωπος θέτει στη ζωή του και προσπαθεί να τους πραγματοποιήσει, βελτιώνοντας έτσι τη δική του ζωή και τη ζωή των συνανθρώπων του. Χωρίς αμφιβολία οι υψηλοί αυτοί σκοποί ασκούν σημαντική επιρροή στη ζωή αυτή, αφού την εξυψώνουν και την οδηγούν σε ανώτερες σφαίρες και ανώτερα επίπεδα.
  Συγκεκριμένα τα ιδανικά διακρίνονται στις ακόλουθες μορφές. Στα ιδανικά, πρώτα, που σχετίζονται με τη δημοκρατία, με αυτό το ιδανικότερο στον κόσμο μας πολίτευμα. Με άλλα λόγια στα δημοκρατικά ιδανικά, που είναι σίγουρα η δημοκρατική διακυβέρνηση, η πολιτική ελευθερία, η ισοπολιτεία. Δεύτερον, στα λεγόμενα κοινωνικά ιδανικά, που, από την ονομασία τους ακόμη, καταλαβαίνουμε πως αποβλέπουν στην κοινωνική δικαιοσύνη, στην ισότητα μεταξύ των ανθρώπων, στην ειρηνική συνύπαρξη των ατόμων και των λαών. Τρίτον, στα ιδανικά, που έχουν σχέση με τη θρησκεία. Δηλαδή στα θρησκευτικά ιδανικά, που είναι η θρησκευτική πίστη, η αγάπη. Τέταρτον, στα εθνικά ιδανικά, που αποσκοπούν στην εθνική ανεξαρτησία, στην ελευθερία των λαών. Και τέλος στα ανθρωπιστικά ιδανικά, που είναι η ανθρωπιά, η αλληλεγγύη, ο σεβασμός και άλλα παρόμοια.
  Η επίδραση των ιδανικών στη ζωή των ανθρώπων και ιδιαίτερα των νέων, οι οποίοι γοητεύονται και ενθουσιάζονται σε μεγαλύτερο βαθμό από αυτούς τους υψηλούς στόχους, εξαιτίας της ηλικίας τους, είναι σημαντική. Γιατί, όταν κάποιο άτομο προσπαθεί για την κατάκτηση των ανώτερων σκοπών του, αναγκάζεται να ασκήσει όλες του τις δυνάμεις, εσωτερικές και εξωτερικές. Με άλλα λόγια τα ιδανικά επιδρούν πνευματικά, στη ζωή των ατόμων, ψυχικά, κοινωνικά.
  Πνευματικά, γιατί κινητοποιούν τον πνευματικό κόσμο και τον οδηγούν σε συλλήψεις ανώτερης μορφής και ζωής καθώς και στο στοχασμό, τον προβληματισμό. Είναι ευκολονόητο ότι ένας άνθρωπος, που θέτει ως στόχο του την μείωση του ανθρώπινου πόνου, για παράδειγμα, πάνω στον πλανήτη μας, που διαλέγει, δηλαδή, να εκπληρώσει ένα ανθρωπιστικό ιδανικό, θα χρειαστεί να μελετήσει πολύ, να εμβαθύνει στην επιστήμη του -που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η ιατρική- θέτοντας σε κίνηση όλο του το πνεύμα. Και ίσως καταφέρει να φτάσει και στην ανακάλυψη ενός σπουδαίου μέσου θεραπείας, που πριν δεν υπήρχε, δηλαδή να οδηγηθεί, μέσω του πνεύματός του σε μια σύλληψη ανώτερης μορφής. Για παράδειγμα, επίσης, θα μπορούσαμε να πάρουμε τον οποιοδήποτε επιστήμονα και σίγουρα θα καταλήγαμε στην παραπάνω διαπίστωση. Φυσικά τα ιδανικά επιδρούν πνευματικά πιο πολύ στη ζωή των ανθρώπων, που επιδιώκουν ιδίως πνευματικούς στόχους.
  Ψυχικά, επειδή εμψυχώνουν τον άνθρωπο, του δυναμώνουν τις ψυχικές αρετές και του δημιουργούν θάρρος, τόλμη, επιμονή, θέληση. Κάθε μορφής ιδανικό επιδρά ψυχικά στον άνθρωπο, αφού κάθε ιδανικό απαιτεί ή αλλιώς προϋποθέτει, για την εκπλήρωσή του ψυχικά χαρίσματα, εσωτερικές δυνάμεις. Έτσι ένα άτομο με υψηλούς στόχους σίγουρα θα πρέπει, για την επίτευξή τους, να ασκήσει το θάρρος, την αποφασιστικότητα, την επιμονή και την υπομονή του και αρκετές άλλες ψυχικές αρετές.
  Κοινωνικά, γιατί οδηγούν σε πράξεις ηρωισμού και αυτοθυσίας προκειμένου να «ανεβεί» η ζωή της ανθρώπινης κοινωνίας. Όταν ένας άνθρωπος, για παράδειγμα, έχει ως ανώτερο στόχο του την κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα, μπορεί να χρειαστεί να φτάσει ακόμη κι ως την πράξη της αυτοθυσίας για το καλό του συνόλου. Και με αυτό τον αγώνα για βελτίωση της κοινωνίας ο άνθρωπος γίνεται στην ουσία κοινωνικός, αφού προσφέρει για την ανθρώπινη κοινότητα, ακόμη, και τη ζωή του. Έτσι επιδρούν και κοινωνικά τα ιδανικά στη ζωή των ατόμων και κυρίως σ’ εκείνων, που επιδιώκουν κοινωνικούς υψηλούς στόχους, αλλά και στους άλλους, γιατί συνήθως τα ιδανικά, ως ανώτεροι σκοποί, είναι αδύνατο να μην προσφέρουν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο στο σύνολο των ανθρώπων.
  Η εποχή μας, λόγω της αλματώδους τεχνολογικής ανάπτυξης, που ξεπερνά, δυστυχώς, την πνευματική, είναι φοβερά υλιστική. Με άλλα λόγια ο ατομικισμός, το συμφέρον, η χρησιμοθηρία, ο υλικός ευδαιμονισμός, η θεοποίηση του χρήματος, η αποξένωση και η αδιαφορία για τον συνάνθρωπο, η απανθρωπιά, ο εγωισμός, η απομόνωση, χαρακτηρίζουν τη σύγχρονή μας πραγματικότητα. Έτσι καταλαβαίνουμε πως μέσα σε μια τέτοια έντονα υλιστική σύνθεση, που έχουν οι μέρες μας, δεν προσφέρονται δυστυχώς, για την καλλιέργεια ανώτερων ιδανικών και στόχων. Και αυτό είναι λυπηρό, γιατί σήμερα τα υψηλά ιδανικά είναι περισσότερο αναγκαία, αφού αυτά προδιαγράφουν την πορεία και την εξέλιξη της ανθρώπινης ζωής.
  Βέβαια, κάθε εποχή έχει και τα δικά της ιδανικά ανάλογα με τις συνθήκες, που επικρατούν σ’ αυτή. Αλλά τα ανώτερα ιδανικά είναι πάντα τα πιο σημαντικά, γιατί δεν είναι επιφανειακά και ματαιόδοξα. Γι αυτό και οι ανώτεροι στόχοι πρέπει να επιδιώκουν από τα νέα ιδίως άτομα μιας κοινωνίας, ώστε η μελλοντική πορεία της ανθρωπότητας να είναι ανοδική.
  Και παρόλο, που η σύγχρονη πραγματικότητα δεν προσφέρεται για την ανάπτυξη ανώτερων σκοπών, οι σημερινοί νέοι στην πλειοψηφία τους αποτελούν τους «σταυροφόρους» για μια ουσιαστική βελτίωση της ζωής και αυτό είναι θετικό για το μέλλον. Πιστεύουν και αγωνίζονται για ειρήνη, ελευθερία, δημοκρατία, μόρφωση, κοινωνική δικαιοσύνη. Γι αυτό και αποτελούν την ελπίδα του αυριανού κόσμου.
  Δυστυχώς υπάρχει και μια μερίδα νέων, που εμφανίστηκε εξαιτίας της κρίσης της εποχής. Αυτή η μειοψηφία των νέων δεν έχει ιδανικά και αποτελείται από άτομα περιθωριακά, αντικοινωνικά, αναρχικά, βίαια, άρρωστα, ναρκομανή και γενικά από νέους, που βρίσκονται σε ένα αδιέξοδο και είναι δυστυχισμένοι.
  Γι αυτό χρέος όλων των φορέων -και ιδιαίτερα της παιδείας- είναι να συμβάλλουν στη διαμόρφωση ανώτερων ιδανικών, που συνεπάγεται και καλύτερο μέλλον.