ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ Ν.Ε ΓΛΩΣΣΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ

Ν.Ε ΓΛΩΣΣΑ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

Αξιολόγηση Παραγωγικών Συλλογισμών

Ένας παραγωγικός συλλογισμός είναι Λογικά Ορθός ,όταν είναι Έγκυρος ,δηλαδή οι προκείμενές του οδηγούν με λογική αναγκαιότητα στο συμπέρασμα και Αληθής ταυτόχρονα ,όταν δηλαδή οι προκείμενές του και το συμπέρασμα ανταποκρίνονται στην αντικειμενική πραγματικότητα.

ΕΓΚΥΡΟΣ	ΑΛΗΘΗΣ	ΛΟΓΙΚΑ ΟΡΘΟΣ
Όλοι οι πλανήτες φωτίζονται από τον Ήλιο	Η Γη φωτίζεται από τον Ήλιο	Άρα, η Γη είναι πλανήτης
ΜΗ ΕΓΚΥΡΟΣ	ΑΛΗΘΗΣ	ΜΗ ΛΟΓΙΚΑ ΟΡΘΟΣ
Χθες το πρωί είχε ηλιοφάνεια	Χθες το πρωί πήγαμε εκδρομή	Άρα, σήμερα θα πάμε για ψώνια
ΕΓΚΥΡΟΣ	ΜΗ ΑΛΗΘΗΣ	ΜΗ ΛΟΓΙΚΑ ΟΡΘΟΣ
Ο Γιάννης είναι ψηλός	Το βουνό είναι ψηλό	Άρα, ο Γιάννης είναι βουνό
ΜΗ ΕΓΚΥΡΟΣ	ΜΗ ΑΛΗΘΗΣ	ΜΗ ΛΟΓΙΚΑ ΟΡΘΟΣ
Ο φίλος μου ,ο Πέτρος ,αξίζει το σεβασμό μου,	Παρόλο που με συκοφάντησε	Γιατί αγαπάει την αλήθεια και είναι ειλικρινής.

Αξιολόγηση Επαγωγικών Συλλογισμών

Ένας Επαγωγικός Συλλογισμός είναι Τέλειος ή Τέλεια Επαγωγή ,δηλαδή λογικά ορθός, όταν οι προκείμενές του οδηγούν σε ένα βέβαιο συμπέρασμα που έχει μια καθολική ισχύ. Σε κάθε άλλη περίπτωση, χαρακτηρίζεται Ατελής Επαγωγικός (μη λογικά ορθός) ή Ατελής Επαγωγή.

Πορεία Αξιολόγησης Επαγωγικού Συλλογισμού :

1.Ελέγχουμε τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται (Γενίκευση, Αίτιο-Αποτέλεσμα, Αναλογία)

2. Ελέγχουμε κατόπιν τις προκείμενες και το συμπέρασμά του

Ανάπτυξη με Γενίκευση

Τέλεια Επαγωγή (στηρίζεται σε Επαρκή Στοιχεία)	Ατελής Επαγωγή (στηρίζεται σε μη επαρκή στοιχεία)
Οι συμμαθητές μου στην τάξη έχουν γενικό βαθμό 20 στα φιλολογικά μαθήματα. Άρα , οι συμμαθητές μου είναι αριστούχοι στα φιλολογικά μαθήματα.	Σήμερα το πρωί ένας ταξιτζής μου έκλεψε το πορτοφόλι μου. Συμπεραίνω λοιπόν, ότι όλοι οι ταξιτζήδες είναι κλέφτες

Ανάπτυξη με Αίτιο –Αποτέλεσμα

Τέλεια Επαγωγή (το αίτιο είναι «ισχυρό» για να προκαλέσει το αποτέλεσμα) Η πολυκατοικία κατέρρευσε ,έπειτα από το σεισμό των 9 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ που προηγήθηκε.	Ατελής Επαγωγή (το αίτιο είναι υπεραπλουστευμένο) Σκοτώθηκε σε αυτοκινητικό δυστύχημα ,γιατί έτρεχε με την ταχύτητα των 10 χλμ/ώρα.
Τέλεια Επαγωγή (Η αιτιώδης σχέση είναι λογική) Ο Παύλος έχει έφεση στα μαθηματικά. Επομένως , θα ακολουθήσει μάλλον τη Θετική Κατεύθυνση.	Ατελής Επαγωγή (Η αιτιώδης σχέση είναι απλά χρονολογική, δηλαδή το αίτιο προηγείται του αποτελέσματος χρονικά ,χωρίς ουσιαστικά να το επηρεάζει) Είναι Τρίτη και 13. Άρα , κάτι κακό θα μου συμβεί.
Τέλεια Επαγωγή (Το Αίτιο είναι Αναγκαίο και Επαρκές ταυτόχρονα) Οι συνθήκες της ατμοσφαιρικής πίεσης είναι κανονικές και η θερμοκρασία του νερού έχει ξεπεράσει τους 100 βαθμούς. Επομένως, το νερό βράζει.	Ατελής Επαγωγή (Το Αίτιο είναι αναγκαίο ,αλλά δεν είναι επαρκές) Κάνει κρύο. Επομένως ,θα χιονίσει. (το Αίτιο είναι επαρκές ,αλλά δεν είναι αναγκαίο) Έχει έντονο άγχος. Επομένως ,θα πάθει έμφραγμα.

Ανάπτυξη με Αναλογία

Κυριολεκτική Αναλογία (συγκρίνονται δυο όμοια ή παρόμοια «αντικείμενα»)	Μεταφορική Αναλογία (συγκρίνονται δύο ανόμοια «αντικείμενα»)
Τέλεια Επαγωγή (οι ομοιότητες είναι επαρκείς σε αριθμό και σχετικές με το θέμα) Όπως στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, έτσι και στην περίπτωση άλλης στρατιωτικής χρήσης πυρηνικών όπλων τα αποτελέσματα θα είναι ολέθρια.	Τέλεια Επαγωγή (Η αναλογία έχει την αξία ενός λογικού επιχειρήματος) Τα παιδιά είναι σαν τα λουλούδια. Χρειάζονται και τα δυο φροντίδα και περιποίηση ,για να αναπτυχθούν.
Ατελής Επαγωγή (οι ομοιότητες δεν είναι επαρκείς ή εξωθούνται πέρα από το επιτρεπόμενο-λογικό όριο) Ο μαθηματικός μου, όπως και ο φυσικός μου, δεν είναι καλοί καθηγητές ,γιατί καπνίζουν.	Ατελής Επαγωγή (η αναλογία δεν έχει την αξία ενός λογικού επιχειρήματος) Όπως στα χαρτιά χρειάζεται κανείς τύχη ,για να κερδίσει, έτσι και στη ζωή τον πρώτο λόγο για την επιτυχία τον έχει πάντα η τύχη.

Παραλογικοί Συλλογισμοί

Παραλογισμοί (πρόκειται για παραλογικούς  συλλογισμούς που προκύπτουν από άγνοια ή από ένα λογικό σφάλμα)	Σοφίσματα (πρόκειται για εσκεμμένη προσπάθεια του πομπού να εξαπατήσει ή να παραπλανήσει το δέκτη)
Ο αστυνομικός είναι όργανο. Το μπουζούκι είναι όργανο. Άρα , ο αστυνομικός είναι μπουζούκι.	Όποιος υπάρχει, σκέφτεται. Εσύ δε σκέφτεσαι. Άρα, εσύ δεν υπάρχεις.

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΗΣ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΜΕ ΤΕΚΜΗΡΙΑ
Να βρείτε το είδος των τεκμηρίων και να αξιολογήσετε την ορθότητά τους :
Ο αναλφαβητισμός αποτελεί ένα ακανθώδες πρόβλημα στη μειονότητα των αθίγγανων που διαβιούν στην πατρίδα μας. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα μαθητών της Γ’ τάξης του 24ου Λυκείου Αθηνών, σε αριθμό 58 αθίγγανων ηλικίας 16-21 ετών, μόλις το 11% γνώ­ριζε γραφή και ανάγνωση.
Στο παραπάνω παράθεμα υπάρχουν στατιστικά στοιχεία (11%) που αποτελούν τεκμήρια για την υποστήριξη της άποψης ότι «ο αναλφαβητισμός αποτελεί ένα ακανθώδες πρόβλημα στη μειονότητα των αθίγγανων που διαβιούν στην πατρίδα μας». Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά δεν είναι αξιόπιστα καθώς προκύπτουν από έρευνα χωρίς επιστημονικό κύρος ,εφόσον πραγματοποιήθηκε από την Γ’ Τάξη ενός Λυκείου και επιπλέον ,το δείγμα της έρευνας είναι πολύ μικρό ,ώστε να εξαχθεί ένα τόσο σοβαρό συμπέρασμα. Επομένως , τα τεκμήρια δεν είναι ορθά, γιατί δε στηρίζονται σε εξακριβωμένα κι επεξεργασμένα στοιχεία.
Γνωστή εταιρεία λιπαντικών δημοσίευσε το αποτέλεσμα μιας δεκαετούς έρευνας του εργαστηρίου περιβαλλοντολογικών εφαρμογών που διατηρεί, σύμφωνα με το οποίο η καύση των προϊόντων λίπανσης δεν προκαλεί τοξικά νέφη ούτε ρυπαίνει το φυσικό περι­βάλλον – τουλάχιστον σε απόσταση μεγαλύτερη των εκατό μέτρων.
Το πόρισμα ερευνών αξιολογείται ως άστοχο, γιατί δε διακρίνεται από αξιοπιστία (η χρηματοδότηση της επιστημονικής έρευνας από μία εταιρεία, την οποία συμφέρει η εξα­γωγή ενός συγκεκριμένου πορίσματος δικαιολογημένα αφήνει ερωτηματικά για την επι­στημονική εγκυρότητα της έρευνας), δεν παρουσιάζεται ολοκληρωμένο (δεν αναφέρονται ούτε συγκεκριμένα ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία, ούτε καν η επωνυμία της εταιρείας ή το όνομα των επιστημόνων που διεξήγαγαν την έρευνα), δεν είναι ευρέως αποδεκτό (άλ­λες επιστημονικές έρευνες πιστοποιούν το αντίθετο).Τα αποτελέσματα των ερευνών δεν είναι εξακριβωμένα.
Οι διωγμοί των χριστιανών από τους Ρωμαίους, οι ιεροί πόλεμοι των ισλαμιστών ενα­ντίον πολλών λαών, η απηνής καταδίωξη κάθε αιρετικής ή επιστημονικής φωνής κατά την περίοδο του Μεσαίωνα, οι ταξικές διακρίσεις ανάμεσα στους αριστοκράτες και στα λαϊκά στρώματα, που κατέληξαν στη Γαλλική και, αργότερα, στη Ρωσική Επανάσταση, το ιδεολογικοπολιτικό μίσος των ναζιστών εναντίον των Εβραίων στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα καταδεικνύουν το διαχρονικό και διακοινωνικό χαρακτήρα του φαινομένου του φα­νατισμού.
Τα ιστορικά συμβάντα ,που αποτελούν τεκμήρια, αξιολογούνται ως εύστοχα, επειδή είναι επαρκή σε αριθμό, είναι κατάλληλα/σχετικά με το θέμα/επιχείρημα, παρουσιάζονται κατά ολοκληρωμένο και κλι­μακούμενο τρόπο και είναι κοινώς γνωστά και αποδεκτά.
Δεν είναι δυνατό να πιστέψει κανείς ότι στην Ελλάδα πραγματοποιείται έρευνα υψηλής τεχνολογίας. Όλοι είμαστε παροικούντες εν Ιερουσαλήμ και γνωρίζουμε τι συμβαίνει.
Η εμπειρική αλήθεια (η φράση «παροικούντες εν Ιερουσαλήμ» σημαίνει μεταφορικά «αυτοί που βιώνουν και γνωρίζουν εκ του σύνεγγυς μια κατάσταση») αξιολογείται ως ά­στοχη, γιατί δεν είναι επιστημονικώς έγκυρη, δεν είναι κοινώς αποδεκτή (αντίθετα, εκφρά­ζει μία υποκειμενική άποψη), δεν είναι ποσοτικά επαρκής και δε διακρίνεται από αξιοπιστία (ο ομιλητής δε δηλώνει την ιδιότητα του).Επομένως , το τεκμήριο δεν είναι αξιόπιστο.
ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ ΜΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ
Να εντοπίσετε το είδος των ακόλουθων συλλογισμών και να τους αξιολογήσετε ως προς την ορθότητα τους.
α) Οι διανοούμενοι και οι μαχητές του δρόμου συχνά αγωνίζονται για τον ίδιο σκοπό, την κατάργηση των κοινωνικών ανισοτήτων και το μετασχηματισμό των κοινωνικών δο­μών. Ο μαχητής του δρόμου χρησιμοποιεί την πέτρα και τη γροθιά του, ενώ ο πνευμα­τικός άνθρωπος τη γραφίδα και τη νόηση του. Ο μαχητής του δρόμου καταφεύγει στην αμφισβήτηση του κοινωνικού κατεστημένου μέσα από την πυρά των συμβόλων του, ενώ ο διανοούμενος αμφισβητεί τη σαθρή καθεστηκυία τάξη μέσα από τους πύρινους λόγους του και τα γεμάτα με ρομαντικό πάθος κείμενα του. Ο μαχητής του δρόμου παραθέτει τον προσωπικό σωματικό αγώνα του ως παράδειγμα ενεργού κινητοποίη­σης για τους συμπατριώτες του, ενώ ο διανοούμενος καταθέτει την πνευματική παρα­γωγή του ως μέσο για την αφύπνιση της κοινωνικής συνείδησης των συμπατριωτών του και τη συμπόρευσή τους σε έναν ευγενή αγώνα.
α) Πρόκειται για τέλειο επαγωγικό συλλογισμό που αναπτύσσεται με κυριολεκτική ανα­λογία. Το συμπέρασμα του συλλογισμού κρίνεται αποδεκτό, εφόσον οι ομοιότητες ανάμε­σα στις δύο συγκρινόμενες έννοιες (διανοούμενος – μαχητής του δρόμου) είναι εύστοχες και επαρκείς σε αριθμό.
β) Η αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος να φέρει τους μαθητές σε γόνιμη και ου­σιαστική επαφή με την ελληνική γλώσσα έχει οδηγήσει τη νεολαία μας στη χρήση ενός «ημιτελούς και καταχρηστικού» τρόπου ομιλίας που βρίθει αυθαίρετων γλωσσικών ευ­ρημάτων και κακόηχων, νεολογισμών.
β) Πρόκειται για ατελή επαγωγικό συλλογισμό που αναπτύσσεται βάσει αιτίου και απο­τελέσματος. Το συμπέρασμα του συλλογισμού κρίνεται μη ορθό, καθώς το αίτιο είναι αναγκαίο ,αλλά δεν είναι επαρκές (η αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος να φέρει τους μαθητές σε εποικοδομητική επαφή με την ελληνική γλώσσα δεν είναι η μοναδική αιτία για τη χρή­ση ενός ημιτελούς και καταχρηστικού τρόπου ομιλίας από τη νεολαία). Επιπλέον, παρατηρείται και υπεραπλούστευση αιτίου.
γ) Οι κάτοικοι μερικών ακριτικών περιοχών της χώρας είναι επιφυλακτικοί έναντι των μεταναστών που καταφεύγουν στις περιοχές τους αναζητώντας εργασία, αφού οι αλ­λοδαποί μετανάστες που έρχονται στην Ελλάδα είναι άτομα αμφίβολης ηθικής υπό­στασης.
γ) Πρόκειται για ατελή επαγωγικό συλλογισμό που αναπτύσσεται με αίτιο (οι αλ­λοδαποί μετανάστες που έρχονται στην Ελλάδα είναι άτομα αμφίβολης ηθικής υπό­στασης) και αποτέλεσμα (Οι κάτοικοι μερικών ακριτικών περιοχών της χώρας είναι επιφυλακτικοί έναντι των μεταναστών που καταφεύγουν στις περιοχές τους αναζητώντας εργασία). Το αίτιο δεν είναι αναγκαίο (δεν αποδεικνύεται η γενίκευση που αφορά στους μετανάστες) ,ακόμη κι αν θεωρηθεί επαρκές. Επομένως, οδηγεί σε ένα αβέβαιο συμπέρασμα.
δ)  Η εξαφάνιση 150 ζωικών ειδών σε ετήσια βάση, η αποψίλωση 70 εκταρίων τροπικών δασών ανά δευτερόλεπτο και η ρύπανση των θαλασσών, των λιμνών και των ποταμών καταδεικνύουν την τεράστια  έκταση του οικολογικού προβλήματος στη σύγχρονη ε­ποχή.
δ) Πρόκειται για τέλειο επαγωγικό συλλογισμό που αναπτύσσεται βάσει γενίκευσης. Το συμπέρασμα του συλλογισμού κρίνεται ως αποδεκτό, γιατί το παρατιθέμενο δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό του συνόλου (τα στοιχεία της γενίκευσης « Η εξαφάνιση 150 ζωικών ειδών σε ετήσια βάση, η αποψίλωση 70 εκταρίων τροπικών δασών ανά δευτερόλεπτο και η ρύπανση των θαλασσών» κρίνονται επαρκή και οδηγούν σε βέβαιο συμπέρασμα).
ε) Η Ρωσία, όπως και όλοι οι εταίροι της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ένα τεχνολογικά αναπτυγμένο κράτος και, άρα, αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού της για την καλύτερη δυνατή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των κατοίκων της.
ε) Πρόκειται για ατελή επαγωγικό συλλογισμό που αναπτύσσεται με κυριολεκτική αναλογία (Ρωσία- Εταίροι Ε.Ε). Ωστόσο , το συμπέρασμα που προκύπτει από την αναλογία εξωθείται πέρα από το επιτρεπόμενο (λογικό) όριο (η Ρωσία δεν απο­τελεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης).