Η ΠΕΙΘΩ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΛΟΓΟ

                                     Η ΠΕΙΘΩ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΛΟΓΟ

1. Αναφέρουµε το είδος του κειμένου (πολιτικό) και το θέµα του.
2. Επισημαίνουνε ότι αποβλέπει στην πειθώ και γράφουµε την άποψη που υποστηρίζει.
3. Εντοπίζουμε τη μέθοδο-µέσο (ή τις μεθόδους) πειθούς που χρησιμοποιεί ο συντάκτης και παραθέτουμε τα εκφραστικά µέσα που χρησιμοποιεί ο συντάκτης του κειμένου.
4. Προσέχουμε µήπως το κείμενο περιέχει κάποιο από τα χαρα­κτηριστικά του νοσηρού πολιτικού λόγου.

Εκφραστικά µέσα	Επιδίωξη του πολιτικού είναι
• Χρήση α' πληθυντικού	• Η αµεσότητα, η οικειότητα,
προσώπου	η συλλογικότητα, η ταύτιση µε το λαό.
• Πλεονασµοί και συνώνυµα	• Η έµφαση.
• Βεβαιωτικές εκφράσεις	• Η απόσπαση της εύνοιας
που λειτουργούν (συχνά)	του ακροατηρίου.
ως επίκληση στο ήθος.
• Θαυµαστικές εκφράσεις που	• Η προβολή του ως συνεχιστή
συχνά λειτουργούν ως επίκληση	του έργου σπουδαίων προσώπων.
στην αυθεντία.
• Δεοντολογικές εκφράσεις µε	• Ο προσεταιρισµός της ψήφου
τις οποίες προβάλλονται	των πολιτών και η προβολή του
τα καθήκοντα των πολιτών.	ως ηγέτη του λαού µε όραµα.
• Συνθηµατολογία και επίκληση	• Η έκφραση γενικότερων
στο συναίσθηµα.	προσδοκιών και η διέγερση
	των συναισθημάτων του ακροατηρίου.

Τα χαρακτηριστικά του νοσηρού πολιτικού λόγου

• Συκοφάντηση ή και δαιµονοποίηση των αντιπάλων.
• Προσωπολατρία-µεσσιανισµός.
• Υπεραπλούστευση των προβληµάτων.
• Διαστρέβλωση εννοιών ή αξιών.
• Προπαγανδιστικός λόγος.

Ερώτηση: Ποια χαρακτηριστικά του πολιτικού λόγου µπορείτε να διακρίνετε στην επόµενη παράγραφο;

    

       Στόχος µας είναι η ισχυρή Ελλάδα. Μια Ελλάδα ικανή να αγωνιστεί µε επι­τυχία σ’ έναν κόσµο αλληλεξάρτησης. Ο κόσµος έχει αλλάξει. Νέες δυναµικές αναπτύσσονται, όπου όλοι αξιοποιούν συγκριτικά πλεονεκτήματα, επανακαθορίζουν συμφέροντα και ισορροπίες, µμεγιστοποιούν τα οφέλη για τα εθνικά τους συμφέροντα. Σ’ αυτό τον κόσµο πρέπει να συμμετάσχουμε δυναµικά κι εµείς. Ν' αναπτύξουµε µια πολιτική δράσης, δημιουργικότητας, πρωτοβουλιών σε χώρους προκλήσεων και ευκαιριών. Να διερευνούµε τα ερείσματα µας, να δημιουργήσουμε νέα. Προχω­ρούµε λοιπόν στις απαραίτητες αναπροσαρμογές στον τρόπο διαμόρφωσης και άσκησης της εξωτερικής πολιτικής, µε τους στόχους όµως αμετακίνητους.

Απόσπασµα από οµιλία του Γ. Κρανιδιώτη στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, στις 16 Μαρτίου 1997

Υποδειγματική απάντηση:

 Το απόσπασµα αυτό προέρχεται από πολιτικό κείμενο και έχει ως θέµα την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής. Ο συντάκτης του κειμένου θέλει να πείσει τους ακροατές για την ορθότητα της πολιτικής που ακολουθείται. Για να το επιτύχει αυτό, χρησιμοποιεί ποικίλες µμεθόδους πειθούς: Διακρίνουμε την επίκληση στη λογική, εφόσον ο συντάκτης του κειμένου παρουσιάζει ένα επιχείρηµα: «ο κόσµος έχει αλλάξει. Η Ελλάδα οφείλει να συμβαδίσει µε τα νέα δεδομένα, γι' αυτό και αναπροσαρμόσουμε την πολιτική µας». Τη συνθηματολογία: «Στόχος µας είναι η ισχυρή Ελλά­δα». Την επίκληση στο συναίσθηµα: η θαυμαστική έκφραση «Μια Ελλάδα ικανή ... », οι προτρεπτικές εκφράσεις «Να αναπτύξουµε ... Να διευρύνουμε», αποβλέπουν στο να προκαλέσουν συναισθήματα, όπως η υπερηφάνεια ή η αισιοδοξία. Την επίκληση στο ήθος: η βεβαιωτική έκ­φραση «Προχωρούµε ... αμετακίνητους» τονίζει τη θέληση των κυβερ­νώντων και την προσήλωσή τους σε εθνικούς σκοπούς.

Το απόσπασµα αυτό προέρχεται από πολιτικό κείµενο και έχει ως θέµα [γράφουµε το θέµα του αποσπάσµατος]. Ο συντάκτης του κειµένου θέλει να πεί­σει τους ακροατές για [γράφουµε την πρόθεση του συντάκτη]. Για να το επιτύχει αυτό, χρησιµοποιεί [γράφουµε τη µέθοδο πειθούς που χρησιµοποιεί]. Για παράδειγµα, [γράφουµε το αντίστοιχο παράθεµα από το κείµενο]. Αν ο συγγραφέας χρησιµοποιεί κι άλλες µεθόδους πειθούς, συνεχίζουµε µε τον ίδιο τρόπο.

Μορφή υποδειγματικής απάντησης

Ερώτηση: Εξετάζοντας την επόµενη παράγραφο, διακρίνουµε προτάσεις / φράσεις που παρέχουν διαβεβαιώσεις στους ακροατές. Να τις εντοπίσετε και να εξηγήσετε σε τι αποβλέπει ο συντάκτης µε τη χρήση τους.

Γνωρίζουµε πολύ καλά τα εθνικά µας δίκαια και τα προβάλλουµε σθενα­ρά. Δεν έχουµε να φοβηθούµε τίποτα συνοµιλώντας µε οιονδήποτε, φί­λο ή αντίπαλο. Έχουµε εµπιστοσύνη στις δυνάµεις µας, στις ικανότητές µας και στη διαύγεια των επιχειρηµάτων µας. Πρέπει όµως να διακρί­νουµε ανάµεσα στις έννοιες: άλλο είναι η απλή συζήτηση κοινωνικού χα­ρακτήρα στο πλαίσιο µιας διεθνούς συνάντησης, άλλο η διερεύνηση προ­θέσεων, άλλο η συνοµιλία ή η ανταλλαγή απόψεων, άλλο ο διάλογος και άλλο η πραγµάτευση. Έχουµε φτάσει στο σηµείο και την απλή διπλωµα­τική χειραΨία να την εκλαµβάνουµε ως διολίσθηση από πάγιες αρχές και θέσεις, ως έναρξη ουσιαστικού διαλόγου, ακόµη και ως εκχώρηση κυ­ριαρχικών δικαιωµάτων!           Απόσπασµα από οµιλία του Γ. Κρανιδιώτη στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, 1997

Υποδειγματική απάντηση:

Το απόσπασµα που εξετάζουµε έχει αντληθεί από λόγο µε πολιτικό πε­ριεχόµενο. Πρόθεση του συντάκτη είναι να πείσει τους ακροατές για την ορθότητα της ακολουθούµενης πολιτικής. Για το σκοπό αυτό, χρησι­µοποιεί στην παράγραφο «βεβαιωτικές» εκφράσεις που εντοπίζονται στο απόσπασµα «Γνωρίζουµε ... επιχειρηµάτων µας».Με τις εκφράσεις αυτές, ο συντάκτης προβάλλει θετικές ιδιότητες, όπως η γνώση ("γνωρίζουµε ... δίκαια"), ο δυναµισµός ("προβάλλουµε σθενα­ρά"), η αυτοπεποίθηση ("δε φοβόµαστε" "έχουµε εµπιστοσύνη"). Επο­µένως, οι εκφράσεις αυτές λειτουργούν ως µέσα πειθούς στο πλαίσιο της επίκλησης στο ήθος του ποµπού.