ΟΙ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ Α'ΛΥΚΕΙΟΥ: ΕΦΗΒΕΙΑ, ΠΡΟΤΥΠΑ, ΧΑΣΜΑ ΓΕΝΕΩΝ. ΚΛΕΙΩ ΠΕΡΗΦΑΝΟΥ

Θέμα : εφηβεία   

M Ορισμός :  είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου, που τη χαρακτηρίζει η βαθμιαία μετάβαση από την παιδική ηλικία στο στάδιο της ωριμότητας. Η λέξη προέρχεται ετυμολογικά από το ρ. εφηβεύω ( επί + ήβη [νεότητα] = γίνομαι έφηβος).

M Η συγκεκριμένη εποχή της ζωής του ανθρώπου είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί : το άτομο – ο έφηβος – αναπτύσσεται σωματικά, πνευματικά και ψυχικά. Αναλυτικότερα : στο στάδιο της εφηβείας ολοκληρώνεται η σωματική ανάπτυξη με τη βοήθεια των ενδοκρινών αδένων, η πνευματική εξέλιξη με την ανάπτυξη του εγκεφάλου σε όγκο και βάρος και η ψυχολογική ωρίμανση με τις επιδράσεις που δέχεται από το περιβάλλον του. Οι αλλαγές αυτές επιδρούν στο χαρακτήρα και τη συμπεριφορά. Κατά τον Αριστοτέλη οι νέοι είναι «επιθυμητικοί»(=κατέχονται από επιθυμίες), «φιλότιμοι» και «μεγαλόψυχοι», αλλά ταυτόχρονα και «οξύθυμοι»(=ευερέθιστοι), «εύπιστοι»(= ευκολόπιστοι) και «ευτράπελοι»(= αστείοι) (Ρητορική, Β΄ κεφ. 11).

M Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της εφηβείας :

1.      η εφηβεία είναι μια φάση μετάβασης από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση.

2.      είναι μια εποχή μεγάλη, σοβαρή, άξια προσοχής και μελέτης.

3.      κατά τη διάρκειά της πρόκειται να συμβούν δραστικές βιολογικές, ψυχολογικές, πνευματικές και κοινωνικές αναδιοργανώσεις στο άτομο.

4.      είναι περίοδος γεμάτη αντιφάσεις.

5.      είναι μια εποχή γεμάτη ζωντάνια, δράση, ηρωισμό, ρομαντισμό, επαναστάσεις, αντιρρήσεις, αντιδράσεις αλλά και ακεφιές και αδράνεια.

6.      οι αλλαγές που επέρχονται σ’ όλα τα αναπτυξιακά στάδια δεν γίνονται συγχρονισμένα, ταυτόχρονα.

7.      είναι μια εποχή προβληματισμού, αναζήτησης του εγώ, αλλά και του επαγγελματικού προσανατολισμού.

M Η εφηβεία είναι μια εποχή με αντιδράσεις · τρόποι εκδήλωσης της εφηβικής αντίδρασης : οι νέοι αντιδρούν με ποικίλους τρόπους προς τους ενήλικες ανάλογα με τη συμπεριφορά των ενηλίκων, την προσωπικότητά τους και το πρόβλημα που προκύπτει. Οι κυριότεροι τρόποι είναι :

1.      με (μικρές ή μεγάλες) επαναστάσεις που μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε παθογενή κοινωνική συμπεριφορά (παρανομία, ναρκωτικά, ομάδες περιθωρίου…).

2.      με εσωστρέφεια : κλείνονται στον εαυτό τους, θεωρούν πως οι γονείς τους δεν τους κατανοούν και αποσύρονται σε μια μοναξιά που οι γονείς δεν υποπτεύονται και που κάποιες φορές μπορεί να έχει απρόβλεπτα αποτελέσματα (αυτοκτονίες, ένταξη σε παραθρησκευτικές / παραψυχολογικές οργανώσεις).

M η εφηβεία μια εποχή γεμάτη αντιφάσεις :

1.      ο έφηβος καταπολεμά τις παραδοσιακές αξίες, αλλά και έχει ανάγκη από πρότυπα συμπεριφοράς και ακολουθεί ιδεολογίες ή πιστεύει τυφλά σε νέες αυθεντίες.

2.      αμφισβητεί την προστατευτικότητα των γονιών, αλλά και τους κατηγορεί για αδιαφορία.

3.      έχει ανάγκη από την παρουσία ανθρώπων γύρω του, αλλά και πολύ συχνά αποζητά την μοναξιά.

4.      συνειδητοποίηση της σεξουαλικότητάς του, που άλλοτε τη διατυμπανίζει  και άλλοτε προσπαθεί να την αποκρύψει.

M η εφηβεία μια εποχή γεμάτη αμφισβητήσεις :  τομείς που εντοπίζεται η αμφισβήτηση :

1.      δομή της κοινωνίας : κοινωνικές ανισότητες, εκμετάλλευση, συμβιβασμός, καταπίεση, δουλοπρέπεια.

2.      θέση της νεολαίας στην κοινωνία : διεκδικούν την ενεργητική συμμετοχή τους στο κοινωνικό σύνολο.

3.      πολιτικό σύστημα : αμφισβητούν το κύρος της εξουσίας που νομιμοποιεί την αδικία, την έλλειψη της ελευθερίας, της ειρήνης.

4.      τις παραδοσιακές οικογενειακές σχέσεις(αυταρχισμός, υπερπροστασία των γονέων).

5.      παραδόσεις (πατρίδα, θρησκεία, ήθη και έθιμα).

6.      εκπαίδευση.

7.      προσωπικές σχέσεις(φιλία, έρωτας…).

M Οι αλλαγές που παρατηρούνται στις σχέσεις εφήβων και των γονιών τους :

1.      το αλάθητο των γονέων κλονίζεται στην συνείδηση του νέου.

2.      ο νέος διεκδικεί την αυτονομία του και την αναγνώριση της προσωπικότητας του.

3.      επιδιώκει να απαλλαγεί από τον προστατευτικό κλοιό των γονέων, τον οποίο αντιλαμβάνεται ως καταπιεστική συμπεριφορά και παρέμβαση στην προσωπική του ζωή.

4.      θεωρεί τις ιδέες των γονέων του αναχρονιστικές, ξεπερασμένες και προσκολλάται σε ιδέες και τρόπους ζωής που τονίζουν τη διαφορά νοοτροπίας ανάμεσα σ’ αυτόν και τους γονείς του.

            Οι σχέσεις γίνονται πιο δυσχερείς, όταν οι γονείς αγνοούν την ιδιαιτερότητα της εφηβικής ηλικίας και τις εσωτερικές αλλαγές που βιώνει ο έφηβος. Τα προβλήματα περιορίζονται, όταν οι γονείς είναι φορείς προοδευτικών αντιλήψεων και μπορούν με το διάλογο να δημιουργήσουν μαζί του σχέσεις ουσιαστικής επικοινωνίας και αμοιβαίου σεβασμού.

M Τα προβλήματα ενός νέου στην εποχή μας :

1.      οι σπουδές του και ό,τι συνεπάγονται  αυτές (απομάκρυνση από το οικογενειακό περιβάλλον, οικονομική εξάρτηση από την οικογένεια…)

2.      το ζήτημα της επαγγελματικής του αποκατάστασης γίνεται εντονότερη σήμερα λόγω της αυξανόμενης ανεργίας και την έλλειψη σωστού επαγγελματικού προσανατολισμού.                                                     

3.      οι σχέσεις με το άλλο φύλο. Οι κοινωνικές προκαταλήψεις, ο πουριτανισμός (κυρίως στην επαρχία), τα ήθη και τα έθιμα δημιουργούν φραγμούς στην σεξουαλική απελευθέρωση του νέου.

4.      υπάρχει πρόβλημα σωστής παιδείας και γενικότερης μόρφωσης, που να ολοκληρώνει την προσωπικότητα του νέου. Η σημερινή παιδεία στηρίζεται στην εξειδίκευση των γνώσεων και των προσανατολισμών (κυρίως επαγγελματικών) των νέων από πολύ νωρίς.

5.      ένταξη στην κοινωνία ∙ αναζητώντας ο νέος σήμερα το κοινωνικό του στίγμα οδηγείται συχνά σε ανορθόδοξους τρόπους κοινωνικής προσαρμογής (επιθετικότητα, έγκλημα, άγχος, ναρκωτικά…)

6.      το χάσμα γενεών (εντοπίζεται σε: οικογένεια, σχολείο, κοινωνία).

7.      ηθικά προβλήματα · έλλειψη προτύπων και ιδανικών. Οι νέοι αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα επιλογών, καθώς διαπιστώνουν ότι όσα διδάχτηκαν από την οικογένεια και το σχολείο δεν γίνονται πράξη στην καθημερινή ζωή.

8.      η έλλειψη χρόνου.

M Κατανομή ευθυνών :καθοριστικοί παράγοντες για την επίλυση των προβλημάτων είναι :

1.      κοινωνία : για τα προβλήματα των νέων οι ευθύνες αναζητούνται στην οικογένεια, την παιδεία, την πολιτεία και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Με την κατάλληλη αγωγή και την προβολή υψηλών ιδανικών οι παράγοντες αυτοί μπορούν να προλάβουν τέτοιου είδους προβλήματα.

2.      νέοι :οι νέοι δεν ευθύνονται βέβαια για την κοινωνική κατάσταση που τους κληροδότησαν οι μεγάλοι, όμως οφείλουν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους για τα προβλήματα που δημιουργούν και που υφίστανται και οι ίδιοι τις συνέπειές τους. Απαιτείται προσπάθεια για συνεχή αυτοβελτίωση και συνεργασία με τους μεγαλύτερους ώστε να οδηγηθούν στην επίλυση των προβλημάτων τους.

M Ληπτέα μέτρα για την επίλυση των προβλημάτων της εφηβείας :

1.      κοινωνικοποίηση των νέων με το διάλογο

2.      παιδεία, αγωγή και επαγγελματική εξειδίκευση  που να εφοδιάζουν το νέο, εκτός από τα επαγγελματικά εφόδια, και με τις ανάλογες αρετές, όπως  αγάπη,  δικαιοσύνη,  ελευθερία,  αισιοδοξία,  αλληλεγγύη,  θάρρος,  αυτογνωσία και αυτοπειθαρχία.

               Η λύση είναι δυνατή, όταν κάθε φορέας αναλάβει τις ευθύνες του και συνειδητοποιήσει το  

               χρέος του απέναντι στη νεολαία. «Όταν πάψουμε να συμπαθούμε τη νεότητα, τότε το έργο

               μας σ’ αυτό τον κόσμο τελείωσε» (ΜMcDonald, Άγγλος πολιτικός, 1866 – 1937).

Θέμα : τα πρότυπα

£ Ορισμός: καθετί το υποδειγματικό, που μπορεί να χρησιμεύσει ως μοντέλο άξιο για μίμηση. Το πρότυπο διαφέρει από το ιδανικό. Το ιδανικό- το τέλειο προϋποθέτει το πρότυπο. Βασικά το άτομο ακολουθεί το πρότυπο, ενώ επιδιώκει το ιδανικό.

£ Είδη : πρότυπα υπάρχουν :

1.      στην επιστήμη (πρότυπα με μεθοδολογική μορφή)

2.      στην Τέχνη (πρότυπα φυσικά ή φανταστικά)

3.      στην τεχνολογία (υποδειγματικό τεχνικό μέσο)

4.      στον κοινωνικό χώρο (προσωπικότητες).

£ Ιστορική ανασκόπηση:τα πρότυπα διαμορφώνονται ανάλογα με τις εποχές και με βάση τις επικρατούσες συνθήκες (κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές κ.λ.π.). Στις πρώτες κοινωνικές ομάδες το πρότυπα ήταν ο καλός, γρήγορος και δυνατός κυνηγός. Στην Αθήνα του 5^ου π. Χ. αι. το πρότυπα ήταν ο «καλός καγαθός ανήρ»(=όμορφος και ενάρετος). Στο Μεσαίωνα τα πρότυπα είχαν θρησκευτικό χαρακτήρα. Στο Διαφωτισμό ίσχυσε το πρότυπο του λογικού, ελεύθερου και καθολικού ανθρώπου (homo universalis). Στην εποχή μας επικρατεί σύγχυση ως προς τα πρότυπα. Ως επικρατέστερο προβάλλεται ο οικονομικά επιτυχημένος άνθρωπος.

£ Συντελεστές δημιουργίας προτύπων :η κοινωνία περνά τα πρότυπά της μέσα από :

1.      την οικογένεια : οι γονείς με τη συμπεριφορά τους αποβαίνουν αρνητικά ή θετικά πρότυπα.

2.      το σχολείο (περιεχόμενο σπουδών, συμπεριφορά εκπαιδευτικών).

3.      τα Μ. Μ. Ε. (προβολή και δημιουργία ηρώων).

4.      το κοινωνικό περιβάλλον (φιλίες, διαπροσωπικές σχέσεις, επαγγελματικό περιβάλλον).

5.      το πολιτιστικό παρελθόν (η παράδοση, η ιστορία).

6.       τους πολιτιστικούς φορείς ( θέατρο, κινηματογράφος, τέχνες).

7.      από κοινά αποδεκτά πρότυπα(καλλιτέχνες, πολιτικούς, πνευματικούς ανθρώπους).

£ Σημασία των προτύπων για τους νέους :

1.      αποτελούν σημείο αναφοράς για τους νέους, οι οποίοι προσπαθούν να εξισορροπήσουν τις προσωπικές τους ανάγκες και φιλοδοξίες με τις απαιτήσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος.

2.      καλύπτουν τα κενά που δημιουργούνται από την απεξάρτησή τους από τα γονικά πρότυπα.

3.      αποτελούν ένα από τους σπουδαιότερους παράγοντες κοινωνικοποίησης.

4.      ασκούν ένα ιδιόμορφο και δύσκολα αναγνωρίσιμο κοινωνικό έλεγχο.

£  Πρότυπα και νέοι :

     Α. άποψη :οι νέοι δεν παρασύρονται από τα πρότυπα της εποχής :

1.      οι σημερινοί νέοι δεν ασχολούνται, δεν συνδέονται με τα κίβδηλα πρότυπα της εποχής

2.      αντιδρούν στα κενά περιεχομένου πρότυπα και δημιουργούν δικά τους νεανικά «αντι-πρότυπα».

3.      δεν χειραγωγούνται από τα τηλεοπτικά πρότυπα

4.      δεν είναι δέσμιοι καμιάς αυθεντίας, γιατί χρησιμοποιούν τη σκέψη τους θετικά.

      Β. άποψη :οι νέοι σήμερα παρασύρονται από τα κίβδηλα πρότυπα της εποχής :

1.      οι νέοι δεν έχουν ολοκληρωμένη ενημέρωση και διαπαιδαγώγηση από οικογένεια και σχολείο για τους κινδύνους αυτών των προτύπων.

2.      μη παροχή σωστής παιδείας · η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια.

3.      η νεολαία είναι άπειρη, έχει άγνοια πάνω στα προβλήματα της εποχής μας.

4.      τάση των νέων για άκριτη αμφισβήτηση όλων των προτύπων, εξαιτίας της προσπάθειας να αποδεσμευτούν από το κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον.

£ Τα θετικά πρότυπα που πρέπει να προβάλλονται (με βάση τα προβλήματα της εποχής μας) :

1.      του ιδεολόγου, του ατόμου με ηθικές αξίες και ιδανικά (εποχή : κρίση αξιών και ιδεολογιών, υλιστική νοοτροπία).

2.      του αγωνιστή (εποχή :παθητικότητα, εφησυχασμός, ατομικισμός, πολιτική αλλοτρίωση).

3.      του ατόμου με υγιή πολιτική συνείδηση ( εποχή : «οπαδοποίηση», πελατειακές σχέσεις ανάμεσα σε κράτος και πολίτη, κομματικός φανατισμός).

4.      του πνευματικού ανθρώπου (εποχή : κυριαρχία ειδώλων, αδιαφορία για την πνευματική καλλιέργεια).

5.      του ολοκληρωμένου (ηθικά και πνευματικά) επιστήμονα (εποχή : εξειδίκευση, τεχνοκρατική αντίληψη).

6.      του ανθρώπου με οικολογικές ευαισθησίες (εποχή :οικολογική κρίση, φαινόμενο θερμοκηπίου, τρύπα του όζοντος…).

7.      του φιλειρηνιστή (εποχή : πυρηνική απειλή, εξοπλισμοί, έξαρση εθνικισμού.

8.      του ατόμου με οικουμενική συνείδηση (εποχή :παγκοσμιοποίηση φαινομένων και προβλημάτων).

£ Τα αρνητικά πρότυπα που προβάλλονται στις μέρες μας :

1.      του ευτυχισμένου καταναλωτή (που ταυτίζει το «είναι» με το «έχειν» και διακατέχεται από πνεύμα υλικού ευδαιμονισμού).

2.      του οικονομικά και επαγγελματικά επιτυχημένου (με χρήση αθέμιτων μέσων και ελάσσονος μόχθου).

3.      του εξειδικευμένου τεχνοκράτη που είναι  προσαρμοσμένος στις απαιτήσεις της σύγχρονης ανταγωνιστικής εποχής.

4.      του ατομικιστή, που επιδιώκει λύσεις χωρίς συλλογική δράση και δε συμμετέχει στα κοινωνικά κινήματα.

5.      του ατόμου που εξιδανικεύει τη σωματική διάσταση και αδιαφορεί για την ηθική και πνευματική πτυχή της προσωπικότητάς του.

6.      πρότυπα βίας.

7.      τα είδωλα, αστέρες της τέχνης και του αθλητισμού, πρότυπα κατασκευασμένα που προωθούνται από το οικονομικό και κοινωνικό κατεστημένο για λόγους εμπορευματοποίησης και αποπροσανατολισμού των πολιτών.

     (  Οι λόγοι  της κατασκευής ειδώλων :

1.      τα αίτια του φαινομένου είναι κυρίως οικονομικά. Πρωταρχικός στόχος της κατασκευής των ειδώλων είναι η αύξηση των κερδών για τους κατασκευαστές τους. Η προβολή τους δημιουργεί στο κοινό τεχνητές ανάγκες είτε για την «απόλαυση» του ίδιου του ειδώλου, είτε για την ιδιοποίηση του προϊόντος, που αυτό διαφημίζει[το διαφημιζόμενο προϊόν επενεργεί υποσυνείδητα στον καταναλωτή : νομίζει πως, αν το αποκτήσει, θα μοιάσει με το είδωλο που το διαφημίζει].

2.      ορισμένες κοινωνίες τα χρησιμοποιούν ως «ναρκωτικό» κατά της πνευματικής, πολιτικής και ηθικής ανησυχίας. Όταν μια κοινωνία δεν έχει ή δεν θέλει να προβάλλει ήρωες-πρότυπα, προωθεί στους νέους είδωλα, φτηνά υποκατάστατα. Το είδωλο καλείται να καλύψει τα υπαρξιακά  κενά, τα ιδεολογικά αδιέξοδα, τις πνευματικές ανησυχίες και τους προσωπικούς προβληματισμούς των νέων. Όταν μια κοινωνία δε θέλει να της θέτουν οι νέοι ερωτήματα, τους προσφέρει ως ηρεμιστικό τα είδωλα.)

£ Αίτια επικράτησης αρνητικών προτύπων :

1.      ημιμάθεια της εποχής και τάση για εξειδίκευση.

2.      πνευματική και ηθική κρίση της εποχής μας (προβολή χρήματος, έλλειψη αξιών, ενδιαφέρον για τη σωματική και μόνο ανάπτυξη).

3.      διάδοση των προτύπων από τα Μ. Μ. Ε.  και τον Τύπο(διαφημίσεις, σήριαλ, ταινίες).

4.      τουρισμός(ξενομανία, μιμητισμός).

£ Συνέπειες των αρνητικών προτύπων :

          (για το άτομο :)

1.      εμποδίζουν την πνευματική καλλιέργεια.

2.      δημιουργούν καταναλωτικό πνεύμα.

3.      περιορίζουν τον ιδιαίτερο – προσωπικό τρόπο έκφρασης και αποπροσανατολίζουν τους νέους.

4.      δημιουργούν φανατισμό : οι άνθρωποι γίνονται μονόπλευροι, αδιάλλακτοι, αυξάνεται η βία και η εγκληματικότητα.

5.      δυσκολία ομαλής κοινωνικής συνύπαρξης.

6.      δημιουργία άγχους, ανασφάλειας, ψυχολογικών προβλημάτων.

          (για την κοινωνία :)

1. οικονομική εκμετάλλευση.
2. κρίση κοινωνικών θεσμών.
3. διεύρυνση του χάσματος γενεών.
4. αδυναμία της πολιτείας να χρησιμοποιήσει δημιουργικά ένα μέρος της νεολαίας της.

£ Μέτρα για τον περιορισμό των αρνητικών προτύπων : χρέος της πολιτείας είναι :

1.      να μην προβάλλει τέτοια αρνητικά πρότυπα.

2.      να δώσει κίνητρα για σωστή και ολοκληρωμένη, βασιζόμενη στην ανθρωπιστική παιδεία, μόρφωση.

3.      να παρέχει δυνατότητες στα άτομα για απασχόληση που ικανοποιεί τις ανάγκες και τις κλίσεις τους.

Θέμα : το χάσμα των γενεών

✔  Ορισμός : o όρος είναι μετάφραση του αγγλικού Generation Gap. Εντοπίζεται στις διαφορές της γενιάς των ώριμων και της γενιάς των νέων, σε θέματα αντίληψης του κόσμου, του νοήματος της ζωής, του κύρους των αξιών, του τρόπου καθημερινής συμπεριφοράς.

✔  Ιστορική ανασκόπηση : το φαινόμενο αυτό δεν είναι καινούριο : η ύπαρξή του εντοπίζεται ήδη στον Όμηρο (ο Νέστορας, όταν αισθάνεται την ανάγκη να πάρει το λόγο και να μιλήσει στους εξαγριωμένους από θυμό πολέμαρχους, τον Αγαμέμνονα και τον Αχιλλέα, αναφέρεται σε παλαιότερους ήρωες, οι οποίοι ήταν παλικάρια που όμοιά τους δεν έχουν ξαναγίνει. Επίσης μην ξεχνάμε τα γεγονότα το Μάη του ΄68 στη Γαλλία (κίνημα γενικότερης πολιτικής, κοινωνικής, πολιτιστικής αμφισβήτησης που εκδηλώθηκε με μια σειρά μαχητικών διαδηλώσεων και μια τεράστια διαδήλωση στις 13 Μαΐου υποκινημένη από τα γαλλικά εργατικά συνδικάτα)  και στην Ελλάδα, την «ανταρσία» της νεολαίας μας στα Πανεπιστήμια ύστερα από το 1974.

✔  Αίτια εμφάνισης του φαινομένου :

     Α.   βιολογικά:

               I.      οι νέοι περνούν την εφηβεία με έντονες αλλαγές στη βιολογική τους υπόσταση, που επηρεάζουν την ψυχολογία τους και τους ωθούν σε συγκρούσεις με το περιβάλλον τους.

            II.      ο μέσος όρος ζωής επιμηκύνθηκε, με συνέπεια οι ηλικιωμένοι να ριζώνουν στις καίριες θέσεις που κατέχουν και να μη τις εγκαταλείπουν.

      Β.  ψυχολογικά :

               I.      η έλλειψη αγάπης, στοργής, κατανόησης, συνεργασίας, αναγνώρισης των νέων από τους μεγαλύτερους.

            II.      οι νέοι θέτουν ουτοπικούς σκοπούς και θεωρούν τους μεγάλους υπεύθυνους για τη μη πραγματοποίηση τους.

         III.      οι νέοι, εξαιτίας της μεγαλύτερης σωματικής αντοχής, είναι ορμητικοί, ενθουσιώδης, οξύθυμοι. Αντίθετα, οι ηλικιωμένοι είναι επιφυλακτικοί, συνετοί και με ήπια συναισθήματα.

         IV.      οι νέοι εντοπίζουν αντιφάσεις, ασυνέπεια στις συμβουλές και τις πράξεις των μεγάλων, με αποτέλεσμα να χάνουν την εμπιστοσύνη τους σ’ εκείνους.

            V.      η διαχρονική τάση των νέων για διαφοροποίηση από τις μεγαλύτερες γενιές. Οι νέοι αγαπούν την ανανέωση και συγκρούονται με το συντηρητισμό των μεγάλων οι οποίοι, έχοντας στα χέρια τους την εξουσία, , θέλουν να διατηρήσουν απείραχτα τα δικαιώματά τους και τους θεσμούς που έχουν δημιουργήσει.

         VI.      οι νέοι υιοθετούν διαφορετικές συνήθειες, τρόπους σκέψης, διαφορετική εμφάνιση και διαφορετική ομιλία.

      VII.      γενικότερα, τα χαρακτηριστικά των νέων διαφέρουν από εκείνα των μεγαλύτερων (προοδευτικότητα, αμφισβήτηση, αγνότητα, φιλελευθερισμός, αυθορμητισμός, ειλικρίνεια, ενεργητικότητα, αστάθεια  vs. συντηρητικότητα, συμβιβασμός, σταθερότητα στις θέσεις τους, υποκρισία, εφησυχασμός)

       Γ. κοινωνικά :

           I.      το οικογενειακό περιβάλλον δεν καλύπτει τις ανάγκες των σημερινών νέων. Οι γονείς πολλές φορές δεν μπορούν να ανταποκριθούν επάξια στο ρόλο του γονιού.

        II.      η ταχύτητα των ρυθμών εξέλιξης : ζούμε στην εποχή της Υψηλής Τεχνολογίας, όπου όλα αλλάζουν πάρα πολύ γρήγορα, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη διαφορά αντιλήψεων από γενιά σε γενιά.

     III.      η χρεοκοπία των προτύπων :γονείς, δάσκαλοι, πολιτικοί ηγέτες. Οι νέοι διαπιστώνουν καθημερινά την υποκρισία και τη διαφθορά, συνεπώς απορρίπτουν την κόσμο των μεγάλων.

     IV.      οι νέοι θεωρούν τους μεγαλύτερους ως υπεύθυνους για το χάος και τον παραλογισμό της σύγχρονης εποχής, την χρεοκοπία των αξιών,  την θεοποίηση των υλικών αγαθών, τη μοναξιά και την αλλοτρίωση.

        V.      η ανασφάλεια, η βία, το άγχος που επικρατούν στην εποχή μας, κάνουν τους νέους να απορρίπτουν αυτή την κοινωνία.

     VI.      οι υπερβολικές απαιτήσεις από τους μεγαλύτερους αυξάνουν τις υποχρεώσεις τους. Οι νέοι αδυνατούν να αξιοποιήσουν τον ελεύθερο χρόνο τους σύμφωνα με τις επιθυμίες τους και οδηγούνται σε ρήξη στις σχέσεις τους.

  VII.      η έλλειψη επικοινωνίας γονιών και παιδιών.

    Δ. πολιτικά:

       I.      οι μεγάλοι δημιούργησαν τα μεγάλα παγκόσμια προβλήματα: οικολογικό, πόλεμους, πείνα, εξαθλίωση, παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων, καταναλωτισμό και φθορά των αξιών.

    Ε. πνευματικά : 

           I.      η έκρηξη των γνώσεων που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια, οδήγησε στο σημείο τα σημερινά παιδιά να έχουν περισσότερες γνώσεις απ’ τους ώριμους ανθρώπους.

        II.      κάθε γενιά έχει διαφορετική βιοθεωρία και κοσμοθεωρία. Οι προσωπικότητες διαμορφώνονται από τις εκάστοτε οικονομικές, πολιτικές και ηθικές αρχές.

     III.      οι νέοι προτιμούν τις ριζοσπαστικές αλλαγές, επειδή είναι ιδεαλιστές, ενώ οι μεγάλοι προτιμούν τις σταδιακές αλλαγές, που γίνονται με αργά και μικρά βήματα.

✔  Το χάσμα σήμερα είναι ευρύτερο γιατί :

               I.      οι αλλαγές στις μέρες μας είναι ραγδαίες, έτσι που όλο και πιο δύσκολα τις παρακολουθούν οι μεγάλοι, ενώ αντίθετα για τους νέους είναι η εποχή τους.

            II.      οι νέοι σήμερα έχουν μεγαλύτερη μόρφωση και πιο πλατειά ενημέρωση, εξαιτίας της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, των Μ. Μ. Ε . και της διάδοσης περισσότερων βιβλίων.

         III.      οι νέοι είναι πιο ειλικρινείς, πιο ιδεολόγοι και φιλελεύθεροι. Έχουν ηθική και φιλοδοξίες. Αντίθετα, οι εκπρόσωποι της παλιάς γενιάς είναι συντηρητικοί και συμφεροντολόγοι, έχουν συμβιβαστεί και αντιδρούν στις αλλαγές.

         IV.      οι νέοι συμμετέχουν ενεργητικά στα κοινά και διεκδικούν θέσεις στην παραγωγή και τα αξιώματα. Οι μεγάλοι πάλι θεωρούν τους εαυτούς τους αυθεντίες, δεν εμπιστεύονται τις ικανότητες των νέων. Δημιουργείται έτσι ένα ανταγωνιστικό κλίμα, ο νέος πληγώνεται και χάνονται τα πλεονεκτήματα που θα ήταν αποτέλεσμα της πείρας των μεγάλων και του ενθουσιασμού των νέων.

            V.      η νέα γενιά βιάζεται να γίνει ηγέτης, να πάρει τα ηνία στα χέρια της. Η παλαιότερη όμως γενιά θέλει εκείνη να καθορίζει ποιο είναι το σωστό και να διευθύνει. Έτσι οδηγούμαστε στη σύγκρουση των δύο γενεών.     

✔  Τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος :

           Α. οι μεγάλοι :

           I.      να εγκαταλείψουν την υπερβολική συντηρητικότητα.

        II.      να επιδιώξουν το διάλογο για να εξομαλυνθούν οι μεταξύ τους διαφορές.

     III.      να προωθήσουν τους νέους σε υπεύθυνες θέσεις, ώστε να καθιερωθεί η συνεργασία μεταξύ τους.

     IV.      να πάψουν να είναι υποκριτές, για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των νέων.

        V.      να κατανοήσουν τα προβλήματα των νέων και την ιδιαιτερότητα της ηλικίας τους.

     VI.      να αποβάλουν τις προκαταλήψεις, το φανατισμό και το πείσμα.

  VII.      με το παράδειγμά τους να δείχνουν το σωστό.

         Β. οι νέοι :

                   I.      να σέβονται την ώριμη γενιά και τις κατακτήσεις της.

                II.      να μην είναι απόλυτοι αντιρρησίες.

             III.      να αποβάλουν την αδιαφορία και την τάση για καλοπέραση. Να μην είναι κυνικοί, μηδενιστές και εύπιστοι, αλλά ορθολογιστές, ειλικρινείς, σοβαροί, υπεύθυνοι, εργατικοί και ανιδιοτελείς.

             IV.      να κατανοούν ότι για να απαιτούν δικαιώματα, πρέπει πρώτα να ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους.