ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ ΣΕ ΚΕΙΜΕΝΟ

Εντοπισμός του επιχειρήματος σε κείμενο

 Ενώ είναι εύκολο να διακρίνουμε ένα επιχείρημα, όταν μας δίνεται στην τυπική, σχηματική μορφή (δηλ. προκείμενες και συμπέρασμα), είναι αρκετά δύσκολο να διακρίνουμε τη δομή του με ακρίβεια μέσα στο κείμενο. Αυτό συμβαίνει, επειδή οι συλλογισμοί στην τυπική και σύντομη μορφή περιέχουν μόνο προτάσεις κρίσεις. Σε ένα κείμενο, όμως, τα επιχειρήματα έχουν ανάπτυξη, σύνταξη και διατύπωση πολύπλοκη. Για αυτό χρειάζεται να διακρίνουμε τις προτάσεις / ιδέες που αποτελούν τα μέρη του επιχειρήματος από τις δευτερεύουσες ιδέες που τα εξηγούν ή τα αναλύουν. Για παράδειγμα :

 Η θανατική ποινή αποτελεί καθαρό παραλογισμό από τη σκοπιά του σωφρονισμού του παραβάτη, (συμπέρασμα) που επιδιώκεται πρωταρχικά με την άσκηση συγκρατητικής επίδρασης πάνω σε εκείνον που έχει ήδη εγκληματήσει για να μην υποτροπιάσει. Γιατί ο σωφρονισμός προϋποθέτει βέβαια τη φυσική ύπαρξη του ανθρώπου, (πρώτη προκείμενη) που η θανατική ποινή την καταστρέφει. (δεύτερη προκείμενη).

Το επιχείρημα θα μπορούσε να δοθεί με την εξής τυπική δομή :

Προκείμενες Ο σωφρονισμός προϋποθέτει τη φυσική ύπαρξη του ανθρώπου.

Η θανατική ποινή καταστρέφει (τη φυσική ύπαρξη του αν θρώπου).

Συμπέρασμα Επομένως η θανατική ποινή αποτελεί καθαρό παραλογισμό από τη σκοπιά του σωφρονισμού του παραβάτη.

 Να εντοπίσετε τη δομή των επιχειρημάτων (προκείμενες

και συμπέρασμα) στα παρακάτω αποσπάσματα.

Α) [...] Θα υποστηρίξω ότι τα δικαιώματα του ανθρώπου διαθέτουν καθολική αξία και δεσμευτικότητα γιατί από πουθενά δεν έχει διατυπωθεί κάποιο πειστικό επιχείρημα που να θίγει τον κανονιστικό τους πυρήνα. Με άλλα λόγια, τα δικαιώματα του ανθρώπου θα πλήττονταν μόνο στην περίπτωση που κάποιος κατόρθωνε να μας πείσει για την καρδιά του ζητήματος: για το ότι δεν διαθέτουν όλοι οι άνθρωποι αξία, για το ότι η ανθρώπινη ζωή δεν είναι παντού άξια σεβασμού, για το ότι ο πόνος και η απόγνωση κάποιου άλλου του οποιουδήποτε άλλου είναι πράγματα για τα οποία μπορούμε ενίοτε και να αδιαφορήσουμε, για το ότι τα βασανιστήρια ή ο εξανδραποδισμός ενός ανθρώπου μπορούν κατά τις περιστάσεις να αποτελέσουν κάτι ανεκτό ή και αποδεκτό. Όσο λοιπόν κανείς δεν έχει κατορθώσει να μας πείσει με αυτόν τον τρόπο για την απαξία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, όλα τα άλλα είναι είτε υπεκφυγές είτε παρανοήσεις είτε αντιφάσεις είτε ενσυνείδητη παραδοξολογία. Μια παραδοξολογία που κάνει τη σύγχρονη ακαδημαϊκή μόδα να εμφανίζεται ως φιλοπαιγμοσύνη αλλά εν ου παικτοίς [...]

Π. Σούρλας (Από τον ημερήσιο Τύπο)

Β) Η προστασία της αξίας του ανθρώπου και η άσκηση των ατομικών δικαιωμάτων

που κατοχυρώνονται από τα πρώτα άρθρα του Συντάγματος, προϋποθέτουν

λογικά και πρακτικά τη φυσική του ύπαρξη του πολίτη την οποία η θανατική

ποινή αφαιρεί Για αυτό το λόγο η θανατική ποινή είναι αντισυνταγματική.

Γ) Σε αυτό το σημείο τα επιχειρήματα αναμετριούνται τυφλά και αποκαποκρυσταλλώνονται

σε μια στείρα αντιπαράθεση. Η αβεβαιότητα μας για το δικαίωμα που έχουμε να σκοτώνουμε πηγάζει από το γεγονός ότι όλοι είμαστε δικαστές και διάδικοι. Χωρίς απόλυτη αθωότητα δεν υπάρχει απόλυτη κρίση. Όλοι έχουμε διαπράξει το κακό στη ζωή μας ακόμη κι αν αυτό το κακό δεν ενέπιπτε στη δικαιοδοσία του νόμου. Κανείς από εμάς δεν έχει το δικαίωμα να αναγορευτεί σε απόλυτο κριτή και να αποφανθεί για την οριστική έλλειψη του χειρότερου των ενόχων, αφού κανείς από εμάς δεν μπορεί να διεκδικήσει την απόλυτη αθωότητα Δεν υπάρχουν δίκαιοι αλλά μόνο καρδιές λιγότερο ή περισσότερο φτωχές σε δικαιοσύνη.

(Αλμπερτ Καμύ)

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Άσκηση 3

Α. Τα δικαιώματα του ανθρώπου θα πλήττονταν μόνο στην περίπτωση που

κάποιος κατόρθωνε να μας πείσει ότι δεν διαθέτουν όλοι οι άνθρωποι αξία.

Κανείς δεν έχει κατορθώσει να μας πείσει με αυτόν τον τρόπο για την

απαξία των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Επομένως τα δικαιώματα του ανθρώπου διαθέτουν καθολική αξία.

Β. Η προστασία της αξίας του ανθρώπου και η άσκηση των ατομικών δικαιωμάτων

κατοχυρώνονται από τα πρώτα άρθρα του Συντάγματος. Η θανατική ποινή αφαιρεί τη φυσική ύπαρξη που είναι προϋπόθεση για την άσκηση αυτών των δικαιωμάτων.

Επομένως η θανατική ποινή είναι αντισυνταγματική.

Γ. Χωρίς απόλυτη αθωότητα δεν υπάρχει απόλυτη κρίση.

Κανείς από εμάς δεν μπορεί να διεκδικήσει την απόλυτη αθωότητα.

Επομένως κανείς από εμάς δεν έχει το δικαίωμα να αναγορευτεί σε απόλυτο κριτή και να αποφανθεί για την οριστική έλλειψη του χειρότερου των ενόχων.

(Πηγή: Μητζέλος Σπύρος).

Σημείωση: Πρόκειται για ένα από τα πιο δύσκολα σημεία της διδασκαλίας της Έκθεσης και η παραπάνω ανάλυση θεωρώ ότι είναι κατατοπιστική).