ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ

                    ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Γ’ ΛΥΚΕΙΟΥ

1)      Να βρεθεί ο τρόπος ανάπτυξης των παρακάτω παραγράφων

Δημοκρατία χωρίς πνευματική καλλιέργεια δεν νοείται ως έννοια ούτε ως πραγματικότητα. Για να συλλάβει κανείς την έννοια της δημοκρατίας στην ουσία της προϋποτίθεται ότι έχει υψηλό βαθμό πνευματικής καλλιέργειας. Εξάλλου, για να πραγματοποιήσει κανείς τη δημοκρατία ως άτομο και ως σχέση με τον εαυτό του και ως σχέση με τους άλλους απαιτείται, επίσης, υψηλός βαθμός πνευματικής καλλιέργειας. Γενικώς, για να γεννηθεί η δημοκρατία προϋποθέτει την ύπαρξη υψηλής πνευματικής καλλιέργειας. Τούτο ακριβώς έγινε κατά την αρχαιότητα στις ελληνικές πόλεις όπου, αφού άνθισε η πνευματική καλλιέργεια, γεννήθηκε η δημοκρατία. (Αιτιολόγηση, π.χ)

Σήμερα τα κλειστά εμπορικά κέντρα θεωρούνται τα πιο ασφαλή μέρη των μεγαλουπόλεων, καθώς η κίνηση παρακολουθείται διαρκώς και πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι τα κλειστά κυκλώματα συμβάλλουν στη μείωση του εγκλήματος, κάνοντας τις πόλεις πιο ασφαλείς. (αιτ)

Η προπαγάνδα είναι πολιτική, κοινωνική, εμπορική. Είναι το σκληρό σφυροκόπημα που επιδιώκει να επιβάλλει ένα προϊόν, οποιασδήποτε μορφής. Αυτό το προϊόν μπορεί να είναι μια πίστη, μια κοινωνική οργάνωση, ένα πολιτικό καθεστώς ή ένα είδος της καθημερινής χρήσης. Όλοι οι τρόποι της επικοινωνίας έχουν επιστρατευτεί για να υπηρετήσουν την προπαγάνδα. Ο άμεσος λόγος, το ραδιόφωνο, ο κινηματογράφος, η τηλεόραση, το τυπωμένο χαρτί, περιοδικό, εφημερίδα, βιβλίο. (Διαίρ, ορισμός,π.χ)

 Έτσι, ο άνθρωπος του καιρού μας έχει αλλάξει το αυτοκίνητό του ή το ψυγείο του ή το ραδιόφωνό του, αλλά έχει συνάμα μεγαλώσει και την εσωτερική μοναξιά του. Η μέριμνα για τη συνεχή απόκτηση αγαθών, κεντριζόμενη από την εμπορική διαφήμιση, κατακαλύπτει το χώρο του εσωτερικού βίου. Γενική διαπίστωση: η εξωστρέφεια. Ο σύγχρονος άνθρωπος διαθέτει ελάχιστο χρόνο για να συνομιλήσει με τον εαυτό του, για να κοιτάξει ο ίδιος τον εαυτό του, δηλαδή για να φιλοσοφήσει, καθώς είπε ο Γιάσπερς. ( Π.χ, αιτ, αιτ – από )

 Σε παλαιότερες εποχές η εξουσία, όταν κάποιο κεφάλι αντιστεκόταν στην πειθώ και τον εξαναγκασμό της, το έκοβε. Στην εποχή μας η κάθε είδους εξουσία κάνει κάτι πιο ανώδυνο, αλλά εξίσου αποτελεσματικό. Του αφαιρεί με την προπαγάνδα και την κατευθυνόμενη πληροφόρηση τη δυνατότητα να σκέφτεται και να αντιδρά και το οδηγεί έντεχνα και ανώδυνα σε βέβαιη υποδούλωση. (σύγκριση-αντίθεση).

2)      Λεξιλογικές ασκήσεις

Να σχηματίσετε ζεύγη αντωνύμων

Ευημερία                           μερική

Κατεδάφιση                      τυραννία

Μέριμνα                             πενία

Καθολική                            πρόσκαιρο

Δημοκρατία                      αμέλεια

Αέναο                                 ανέγερση

Κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις έχει δύο κενά. Να συμπληρώσεις τα κενά με τις λέξεις που βρίσκονται στο πλαίσιο μετά τις προτάσεις, αφού τις βάλεις στον κατάλληλο τύπο. Περισσεύουν τέσσερις λέξεις

α. Οι…………………………. πρωτοβουλίες και οι λανθασμένες εκτιμήσεις είναι συχνά …………………………………….. της έλλειψης αυτογνωσίας του ατόμου.

β. Ο παρορμητισμός και ο ………………………………. είναι κακοί σύμβουλοι, αφού δεν επιτρέπουν την ……………………… εξέταση της πραγματικότητας.

γ. Οι πολλές απαιτήσεις, ο …………………………… ανταγωνισμός, καθώς και η ………………….. των ηθικών αξιών, καθιστούν σήμερα πιο δύσκολη την προσπάθεια των νέων να επιτύχουν στη ζωή τους.

δ. Η αρρωστημένη νοοτροπία της ελληνικής κοινωνίας καθιστά το πτυχίο …………………. και κατά συνέπεια ο νέος που δεν κατορθώνει να εισαχθεί σε ΑΕΙ χαρακτηρίζεται ……………………. .

Λέξεις: αποτυχία, ατυχία, εκλύω, αθέμιτα, αυτοσκοπός, αντικειμενικότητα, υποκειμενική, παρασύρομαι, ενθουσιάζομαι, απορρέω, αιτία, περιθωριοποιημένος.

Να αντικαταστήσετε τις έντονα γραμμένες λέξεις, ώστε να μην διαφοροποιηθεί το νόημα των προτάσεων:

«Σήμερα τα κλειστά εμπορικά κέντρα θεωρούνται τα πιο ασφαλή μέρη των μεγαλουπόλεων, καθώς η κίνηση παρακολουθείται διαρκώς και πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι τα κλειστά κυκλώματα συμβάλλουν στη μείωση του εγκλήματος, κάνοντας τις πόλεις πιο ασφαλείς.»

3. Πώς επιτυγχάνεται η συνοχή στην παρακάτω παράγραφο;

Πρώτον, την υπονόμευση της ιδιωτικότητας. Η ιερότητα της ιδιωτικότητας που αποτέλεσε μια θεμελιώδη αρχή του δυτικού πολιτισμού απειλείται. Τα πάντα γίνονται δημόσια. Δεν υπάρχουν πια ιδιωτικές στιγμές, ενώ γίνεται λόγος για μια νέα μορφή κοινωνικής πραγματικότητας. Δεύτερον, με τη σύνδεση διαδικτύου και τηλεόρασης και τη μαζική τηλεφωνική ψηφοφορία των θεατών, αρκετοί υποστηρίζουν ότι μέσω της τηλεόρασης και του διαδικτύου θα διενεργούνται στο μέλλον δημοψηφίσματα ή ακόμη και εκλογές. Με αυτές τις εξελίξεις και την ανεξέλεγκτη κυριαρχία του διαδικτύου, οι σχέσεις των μελών της κοινωνίας της επιτήρησης αλλάζουν. Η παθητική και μονομερής σχέση επιτηρητή και επιτηρούμενου μεταβάλλεται σε σχέση αλληλενέργειας και ισοτιμίας. Η κάμερα, δηλαδή, από όργανο εξουσίας γίνεται και μέσο άμυνας των πολιτών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η κυριαρχία της μειώνεται, αφού στο μέλλον η αναγνώριση ή η ταύτιση προσώπων θα γίνεται με την αποτύπωση της ίριδας των ματιών μας και την αναγνώρισή της από ειδικές κάμερες.

Να βρεθεί ο τρόπος πειθούς στις παρακάτω παραγράφους

Αυτό είναι μια εκπεφρασμένη από παλιά άποψη, την οποία ανέπτυξε διεξοδικά ο περίφημος Ιταλός ποινικολόγος Τσεζάρε Μπεκαρία με το έργο του «Περί εγκλημάτων και ποινών». Σκοπός της ποινής, γράφει ο Μπεκαρία, δεν είναι η εκδίκηση, αλλά ο σωφρονισμός αυτού που διέπραξε το αδίκημα και ο παραδειγματισμός των άλλων. Άρα, ο σκοπός της ποινής είναι η πρόληψη υπό δύο έννοιες: γενική πρόληψη του κακού, δηλαδή να αποτρέψει πολλούς άλλους από το να θελήσουν να αδικήσουν (παραδειγματισμός) και ειδική πρόληψη, να αποτρέψει δηλαδή το συγκεκριμένο άτομο από το να ξαναεγκληματίσει. (Να βρεθεί επίσης το επιχείρημα της παραγράφου και να  αξιολογηθεί).

Φυσικά μια κοινωνία πρέπει να είναι δημοκρατική, αλλά δεν πρέπει να είναι αφελής. Δεν επιτρέπεται στο όνομα καμιάς δήθεν σωφρονιστικής σκοπιμότητας η επίδειξη ανοχής. Η τιμωρία- έστω και μικρή- πρέπει να είναι βέβαιο πως θα επιβληθεί. Η ατιμωρησία γεννά την ηθική παραλυσία και εκτρέφει κάθε λογής αντικοινωνικές συμπεριφορές. Χρειάζεται- τουλάχιστον για τις ατελείς συνειδήσεις- ο φόβος της ποινής, «ίνα δέος (= φόβος), ένθα και αιδώς (=ντροπή), έλεγαν οι αρχαίοι με την κομψή τους εκφορά, ενώ ο Μπεκαρία το έλεγε πιο παραστατικά: «Αρχή σοφίας ο νόμος του... χωροφύλακα». Όχι βέβαια πως η αστυνόμευση είναι πανάκεια για εξάλειψη των αδικιών, όμως χωρίς αστυνομική εποπτεία, χωρίς σοβαρή λειτουργία δικαιοσύνης, το άτομο που έχει αντικοινωνικές τάσεις αποθρασύνεται, βλέποντας μια κοινωνία ανεκτική απέναντί του. Η ατιμωρησία υποθάλπει το έγκλημα, που βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί. Αυτό θα επιφέρει και μια άλλου είδους κοινωνική εκτροπή. Όταν η πολιτεία δεν τιμωρεί, θα αρχίσουν να τιμωρούν οι πολίτες. Κι αυτό ούτε τον αδικήσαντα συμφέρει (είναι γνωστά τα αποτελέσματα του νόμου του Λίντς), ούτε τους αδικημένους (που εξομοιώνονται σε αγριότητα με τους αδικητές), ούτε φυσικά και την κοινωνία, γιατί ο νόμος της αυτοδικίας ξαναγυρίζει τον άνθρωπο στο νόμο της ζούγκλας.(Να βρεθεί το επιχείρημα και να αξιολογηθεί).

Η προπαγάνδα στηρίζεται στην επανάληψη. Πρέπει ο χώρος που απομένει από την καθημερινή έγνοια μέσα σου να γεννήσει ένα σύνθημα, έτσι που να μπορείς να μην έχεις πια τη δυνατότητα να συλλογιστείς μόνος σου, με τον εαυτό σου και για τον εαυτό σου. Αυτό μπορεί και να είναι ανακουφιστικό για όλους όσοι, από φυσική αδυναμία ή από νωθρότητα, δυσκολεύονται να κατασκευάσουν εσωτερική ζωή. Αλλά οι άλλοι; Οι εξίσου πολλοί; Αυτοί δολοφονούνται ή αυτοχειριάζονται πνευματικά και ψυχικά, και μεταμορφώνονται σε θλιβερά ενεργούμενα. Και η ανθρώπινη μοναξιά μεγαλώνει, γίνεται ανυπόφορος εφιάλτης. (Λογ, συναισθ) ( Στις έντονα γραμμένες λέξεις να γραφούν συνώνυμα).

4)      Να εντοπίσετε τη συλλογιστική πορεία στις παρακάτω παραγράφους

  Πέρα από όλα αυτά, η θανατική εκτέλεση απαιτεί κι εκτελεστές. Είναι θλιβερό να υπάρχουν κατ’επάγγελμα δήμιοι, ακόμη θλιβερότερο θανατοποινίτες να εξαγοράζουν τη ζωή τους με το να γίνονται δήμιοι και ακόμα πιο τραγικό κάποια ανυποψίαστα παιδιά του λαού, που καλούνται να υπηρετήσουν την πατρίδα, να μεταβάλλονται ξαφνικά κάποιο πρωινό σε μέλη εκτελεστικού αποσπάσματος. Να συμμετέχουν, δηλαδή, στην εκτέλεση κάποιου, που έστω κι αν κακούργος, δεν παύει να είναι άνθρωπος. Κάποτε στο παρελθόν είχαμε περιπτώσεις αυτοκτονίας στρατιωτών και πάντα περιπτώσεις βαθύτατων ψυχικών κλονισμών. Ας προστεθεί ακόμη ότι η δημόσια εκτέλεση αποτελούσε παλιά είδος λαϊκού θεάματος, που σημαίνει πως ο λαός εθιζόταν στο αίμα ή ερεθιζόταν από το αίμα. Άρα, ούτε κι από την άποψη αυτή βλέποντας το ζήτημα, μπορούμε να θεωρήσουμε τη θανατική ποινή ως τιμωρία. (Επαγωγή)

 Η πεποίθηση των ανθρώπων πως απελευθερώνονται, εάν αποκτήσουν εξουσία ή, τουλάχιστο, προσβάσεις σ’αυτήν, εάν δηλαδή έχουν τη δύναμη να επιβάλλουν τη θέλησή τους, τους οδήγησε όχι μόνο σε αιματηρές και βίαιες συγκρούσεις, αλλά και σε επινόηση τρόπων και μεθόδων που κάμπτουν τις αντιστάσεις όσων δε συναινούν ή εναντιώνονται σ’αυτήν την επιθυμία τους. Μία από αυτές τις μεθόδους είναι και η προπαγάνδα. Η προπαγάνδα, όπως και η εξουσία, έχει εξαναγκαστικό χαρακτήρα και γι’αυτό περιορίζει την ελευθερία αυτών προς τους οποίους απευθύνεται. (Παραγωγή)

5)      Να βρείτε το συλλογισμό, να τον χαρακτηρίσετε και να τον αξιολογήσετε

Με δεδομένο ότι η ελευθερία σκέψης είναι η δυνατότητα, αλλά και το δικαίωμα, να σκέφτεται και να κρίνει ο άνθρωπος ανεπηρέαστα, αδέσμευτα και αβίαστα, η ελεγχόμενη μετάδοση πληροφοριών, επειδή του υποβάλλει ή και έντεχνα του επιβάλλει γνώσεις, ιδέες και πεποιθήσεις, του στερεί τη δυνατότητα αυτή, κατευθύνει τη σκέψη του και, επομένως, περιορίζει την ελευθερία της.