ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Γ'ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

1)      Να βρεθεί ο τρόπος ανάπτυξης των παρακάτω παραγράφων

 Να μην ξεχνάμε επίσης πως η χώρα ήταν κατεστραμμένη από τον πόλεμο, την κατοχή και τους Γερμανούς και το επίσημο ελληνικό κράτος εκείνου του καιρού χτυπούσε κάθε τόσο ένα τεράστιο γκονγκ από το ραδιόφωνο για να μας θυμίζει, με βροντερή φωνή, πως είμαστε τριών χιλιάδων γέροι, λες και ήταν φάρμακο ή συνταγή για ανοικοδόμηση. Έτσι λοιπόν γεννήθηκε η ανάγκη για ό,τι μικρό, αληθινό και ταπεινό: αντίδραση υγιής, των φωτισμένων, στον φανφαρονισμό και στον επίσημο και προγονόπληκτο σκοταδισμό. Το γραφικό υπήρξε απαραίτητο. Με μόν διαφορά πως δεν επρόφτασε να γίνει ουσία και να ξεπεραστεί μέσα από πνευματικές διεργασίες. Άρχισε ο τουρισμός, η καλοπέραση και το εμπόριο. Υποχρεωθήκαμε να φορέσουμε τις εθνικές στολές και να χορέψουμε τον καλαματιανό για Γάλλους, Άγγλους και Γερμανούς. Να φωτογραφηθούμε με σπασμένες κολόνες και να μιλήσουμε αρχαία σε αγγλική μετάφραση. (αίτιο-αποτελ, π.χ)

  Τη μεταβολή που επήλθε την εκφράζει ο νέος τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τον άλλο γύρω μας. Δεν είναι πια μια επώνυμη υπόσταση με την προσωπική της ιστορία, που διασταυρώνεται με τη δική μας και επομένως μας ενδιαφέρει, αλλά η μονάδα ενός ομοιογενούς πλήθος που έχει ένα και μόνο χαρακτηριστικό: εκείνο που προσφέρεται να ανταποκριθεί σε μια χρεία της στιγμής, και για τούτο μόλις ικανοποιηθεί αυτή η ανάγκη τον ξεχνούμε, τον προσπερνούμε αδιάφοροι. ‘Ετσι όλοι γύρω μας ταυτίζονται κατά γένη, ανάλογα με το έργο που εκτελούν: ο Ν.Π είναι ένας από τους εφημεριδοπώλες, η Κ.Ψ μια από τις μαγείρισσες κ.ο.κ επομένως το ατομικό τους όνομα, το «πρόσωπό» τους περισσεύει… «Είτε το θέλουμε είτε όχι», γράφει ένας Αμερικανός κοινωνιολόγος, «το μεγαλύτερο μέρος των σχέσεων καθορίζεται από όρους λειτουργικούς». Όσο μπαίνουμε στα προσωπικά προβλήματα του πωλητή των παπουτσιών, στις ελπίδες, στις απογοητεύσεις, στα πιο γενικά όνειρά του, όλοι οι πωλητές της ίδιας ειδικότητας μπορούν στα μάτια μας να αντικατασταίνουν ο ένας τον άλλον. (Αίτιο-από., Π.χ)

Στον βαθμό που το φαινόμενο κάνει διεθνή καριέρα και στα ρετιρέ του πρώτου και στα ημιυπαίθρια του τρίτου κόσμου, μπορούμε να μελαγχολήσουμε με μέτρο. Κιτρινωπές ή ροζ φυλλάδες, της ποικιλίας «ταμπλόιντ 6», θρασομανούν παντού, πλάι στις έγκυρες· σκύβαλα 7 και φρόκαλα έχουν κατοχυρώσει τη συχνότητά τους στα διάκενα της σοβαρής τηλοψίας 8. Αλλά, προσοχή, η διαφορά βρίσκεται στη μαζικότητα της κατανάλωσής τους- και εδώ η κοινωνία μας μοιάζει να έχει ιδιάζουσες επιδόσεις. Έγραφα παλιότερα ότι η ντερμπεντέρικη μαγκιά κάποιου «Τσάκα» ή το κόκκινο φουστάνι της μελωδικής Βίσση κατάφεραν να κάνουν όλη την Ελλάδα να κουβεντιάζει σαν μια παρέα, αλλά ούτε η αφεντιά μου είχε προβλέψει ότι όλα αυτά ήταν δειλές και αδέξιες πρόβες για την απόλυτη εθνεγερσία που, με το πλήρωμα του χρόνου, θα ενέπνεε η μικρή Τζούλια. Στο φόρουμ της ευτέλειας, κυρίως της τηλεοπτικής, τα δεκαπέντε λεπτά διασημότητας, που παραχώρησε ο Αndy Warhοl σε όλους τους θνητούς ανεξαιρέτως, έγιναν τώρα τέρμινα, ο τοπικός «τρελός του χωριού» εορτάζει καθολική αναγνωρισιμότητα, το πορνομυστικό της κουτσής Μαρίας γίνεται θέμα τηλεδιάσκεψης. Το ευτελές και το χυδαίο αναβαθμίζει τους οραματισμούς του: χθες τού αρκούσε το κοινό κουσκούς και ένα γυαλιστερό εξώφυλλο, σήμερα θέλει να γίνει επερώτηση στη Βουλή των Ελλήνων. Ο, τι κι αν φαντασιώνονται οι καλόπιστοι, η ευτέλεια δεν έλειψε ποτέ ούτε από τη χρυσή Αθήνα του Περικλή ούτε από την αναγεννησιακή Φλωρεντία ούτε από τη Βαϊμάρη του Γκαίτε. Αλλά το πιο ενδιαφέρον είναι ότι το ένστικτο της ευτέλειας, τελετουργικά ελεγχόμενο, λειτούργησε σε πολλές περιπτώσεις ως βαλβίδα ασφαλείας, κυρίως όταν, ως «καρναβαλική» ελευθεριότητα με ημερομηνία αρχής και λήξης, ανέτρεπε τις κατεστημένες ιεραρχίες του οργανωμένου δημόσιου βίου και χλεύαζε τις σοβαρές αξιώσεις, ή τις σοβαροφάνειες, της πολιτικής και πνευματικής ελίτας 9- και ήταν ο Μίλαν Κούντερα που το αναγνώρισε επίσημα ως συστατικό μέρος και αντίδοτο της αβάσταχτης ελαφρότητας των πραγμάτων. Το «μεταμοντέρνο» πρόβλημά μας σήμερα (για όσους το νιώθουν ως πρόβλημα) είναι η απροθυμία, ή η άρνηση, να δεχτούμε την οριοθέτηση ανάμεσα στο χαμαίζηλο και το σοβαρό· και το αποτέλεσμα είναι η αύξουσα ώσμωση 10 που, για όσους ξέρουν χημεία, ευνοεί σκανδαλωδώς το πρώτο. Στις συνθήκες αυτές το αυριανό νυφικό της Τζούλιας (για να μείνουμε στα αθωότερα της υπόθεσης) θα μας απασχολήσει περισσότερο από το κοστούμι που μας ετοιμάζει το ΔΝΤ. Ευτελές, θα πείτε, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν ξέρεις αν πρέπει τελικά να προτιμήσεις τον γάμο από τα πουρνάρια. (να βρεθούν και τα δομικά μέρη)

Από τον ημερήσιο τύπο

6 εφημερίδα μικρού σχήματος

7 σκουπίδια

8 διάκενα της σοβαρής τηλοψίας: τα κενά μεταξύ σοβαρών τηλεοπτικών εκπομπών

9 ελίτ, οι εκλεκτοί της κοινωνίας

10 αλληλεπίδραση

(σύγκριση αντίθεση, αιτ-από, π.χ)

Η εκπαίδευση δεν νοείται πια ως η απλή, κανονιστική μετάδοση γνώσεων απότιςμεγαλύτερες γενιές στις νεότερες, όπως την όριζε ο E. Durkheim κατά τον 19^ο αιώνα. Και τούτο επειδή, τόσο το περιεχόμενο της εκάστοτε εκπαιδευτικής πράξης όσο και ο χρόνος που αφιερώνεται σε αυτήν, αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στις διαφορετικές γενιές, τα δύο φύλα και τις διαφορετικές κουλτούρες των ανθρώπων, γεγονός που παρατηρείται σε όλες τις σύγχρονες πρακτικές της καθημερινής ζωής. Η εκπαιδευτική πράξη καθίσταται επομένως μια διαδικασία που δεν περιορίζεται στο χώρο (το σχολείο) και το χρόνο (περίοδος της νεότητας), αλλά επεκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής και πέραν των σχολικών τειχών. (Να βρεθούν και τα δομικά μέρη) (αιτ-από, αιτιολογηση)

Η σύγχρονη «συνομιλία» αποτελεί θρασύτατη κυριολεξία του όρου. Μιλούν όλοι μαζί και χωρίς ο ένας να προσέχει τον άλλον, οι αποκρίσεις δεν έχουν συνέπεια και ενότητα˙ ο καθένας ζητεί να επιβάλει τη γνώμη του με τη δύναμη της φωνής του και όχι με την ισχύ των επιχειρημάτων του και τη στερεότητα των απόψεών του. ΄Ετσι, η συνομιλία πολύ σύντομα καταλήγει στην οχλαγωγία. (Να βρεθούν και τα δομικά μέρη) (αιτιολ)

Να μετατρέψετε τις πρότασεις στο άλλο

είδος σύνταξης.

«Μόλις την περασμένη βδομάδα, το Ινστιτούτο Κοινοπολιτείας

της Βρετανίας, σε συνεργασία με φιλανθρωπικό ίδρυμα

ανακοίνωσε τη λειτουργία προγράμματος προς όφελος των

άνεργων Λονδρέζων.» 

«…γιατί εδώ την αυθεντία, όταν κι’ όπου υπάρχει, με τρόπο πάντως ελέγξιμο, δεν την περιφρουρεί καμμιά αστυνομική δύναμη.»

«η παρουσία του δημιουργεί πολλές και έντονα αντικρουόμενες απόψεις γύρω από τη φύση του».

 «Μια σχολή ερευνητών υποστηρίζει ότι οι επιδράσεις των ΜΜΕ είναι ελάχιστες».

Να εντοπιστεί ο τρόπος πειθούς

Το χυδαίο και το ευτελές, γράφει ο Οrtega y Gasset, υπήρχαν ανέκαθεν, αλλά στους καιρούς που ζούμε διεκδικούν για πρώτη φορά όχι μόνο την αναβάθμισή τους σε ιδεολογία και συντεταγμένη κουλτούρα αλλά και το δικαίωμα να επιβάλουν τα ήθη και τις πρακτικές τους.

Λεξιλογικές ασκήσεις

1. Να συμπληρώσετε τα κενά στις προτάσεις επιλέγοντας κάθε φορά το κατάλληλο
   επίθετο.

α. (Εγκωμιαστικά, Αποδοκιμαστικά, Ευμενή).............................................. σχόλια δημοσίευσε ακόμη και ο συμπολιτευόμενος τύπος, μετά την κυβερνητική εξαγγελία για νέες αυξήσεις στα καύσιμα.

β. Η απροσδόκητη πρόκριση της ομάδας στο πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα έγινε δεκτή με ενθουσιασμό και................................................... (καυστικά, διθυραμβικά, επικριτικά) σχόλια για τη συμβολή του προπονητή.

γ. Με....................................................... (κολακευτικά, ποικίλα, θετικά) σχόλια αντέδρασαν οι Γάλλοι γονείς στο ενδεχόμενο να καταδικάζονται και οι ίδιοι, όταν τα παιδιά τους διαπράττουν αξιόποινες πράξεις.

δ. Οι πυρηνικές δοκιμές της Ινδίας προκάλεσαν τα............................................. (ενθουσιώδη, δριμύτατα, θερμά) σχόλια της διεθνούς κοινής γνώμης.

ε. "Είμαι η πρώτη φωνή!" δήλωσε ο νεαρός τραγουδιστής και επακολούθησαν τα........................................... (επιδοκιμαστικά, ειρωνικά, θετικά) σχόλια του κοινού.

στ) O εντοπισμός ενός μικροσκοπικού φονικού όπλου από τα μηχανήματα ελέγχου προκάλεσε (ποικίλα, επικριτικά, επιδοκιμαστικά)........................................... σχόλια για τους κανόνες ασφαλείας του αεροδρομίου.

Να βρεθούν οι τρόποι και τα μέσα πειθούς της παραγράφου

Η μεγάλη αντοχή του πνευματικού δημιουργού γεννιέται και συντηρείται, κατά κύριο λόγο, από την ψυχή του. Η φλογερή αγάπη προς το έργο του και η πίστη η αδιάσειστη στον προορισμό αυτού του έργου είναι οι μεγάλες πηγές της δύναμής του. Αυτές δεν τον αφήνουν (και στην περίπτωση ακόμη της κλονισμένης υγείας) να λυγίσει. Ο άνθρωπος που αγαπάει και πιστεύει αυτό που κάνει, ζει όρθιος με την ψυχή του. Αυτή τον διατηρεί ακμαίο, νέο, δροσερό. Και επειδή την αγάπη και την πίστη τη βρίσκει μόνο εκείνος που με ορισμένη πνευματική τοποθέτηση δίνει περιεχόμενο, πρόγραμμα, νόημα στη ζωή του, και δικαίωση του μόχθου του θεωρεί την εκτέλεση αυτού του προγράμματος (την «πλήρωση του νοήματος» της ζωής), η πνευματική τοποθέτηση είναι, σε τελευταίαν ανάλυση, το στοιχείο που τροφοδοτεί την αντοχή του δημιουργού (απέναντι στη φθορά που φέρνει ο κάματος, αλλά και απέναντι στους κλυδωνισμούς της ζωής, στο φυσικό και στον ηθικό «πόνο»). Ο κοινός άνθρωπος που δεν είναι κατά τον ίδιο τρόπο τοποθετημένος, εύκολα εξαντλείται και καταρρέει όταν χτυπηθεί από ένα ανεπάντεχο δεινό ή όταν η υπέρμετρη δουλειά αρχίσει να φθείρει την υγεία του. Ο πνευματικά τοποθετημένος δημιουργός δεν γκρεμίζεται εύκολα ούτε από τη νόσο, ούτε από τα γερατειά, ούτε από τις απογοητεύσεις και τα πένθη, τα ατυχήματα της ζωής, και όπως ο πολυάσχολος και προκομμένος άνθρωπος δεν «ευκαιρεί», καθώς λέμε, ν’ αρρωστήσει, έτσι κι αυτός, με την προσήλωσή του στο νόημα που έχει δώσει στη ζωή του, δεν «ευκαιρεί» ούτε τον κόπο να αισθανθεί ούτε τη φθορά — και φτάνει στο τέρμα του βίου σαν τον αθλητή που πέφτει επιτέλους για να αναπαυθεί στη χαρά της νίκης. (Λογική, επιχειρήματα-τεκμήρια)